Thu hồi sổ hồng là một trong những biện pháp mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể thực hiện khi giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác gắn liền với đất (sổ hồng) đã cấp có vi phạm hoặc sai sót. Bài viết này sẽ làm rõ thu hồi sổ hồng đã cấp trong trường hợp nào?, giúp bạn hiểu rõ thêm về vấn đề này.
1. Sổ hồng là gì?
Sổ hồng là một thuật ngữ phổ biến ở Việt Nam để chỉ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Đây là một loại chứng từ pháp lý quan trọng xác nhận quyền sở hữu của người có quyền sử dụng đất và các tài sản gắn liền với đất. Sổ hồng có màu hồng, và nội dung bên trong bao gồm thông tin về người sở hữu, chi tiết về thửa đất, nhà ở, và các tài sản khác. Các cơ quan có thẩm quyền cấp sổ hồng theo quy định của pháp luật, và sổ hồng sẽ được sử dụng để xác nhận quyền lợi và trách nhiệm của người sở hữu đối với tài sản liên quan.
2. Thu hồi sổ hồng đã cấp trong trường hợp nào?
Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 106 của Luật Đất đai 2013, có bốn trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền được phép thu hồi sổ hồng đã cấp:
- Thu hồi sổ hồng do thu hồi toàn bộ diện tích đất: Khi nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, hoặc phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, người sử dụng đất phải nộp lại sổ hồng để nhận tiền bồi thường và hỗ trợ theo quy định. Quá trình thu hồi do vi phạm hoặc chấm dứt sử dụng đất, hay do tự nguyện trả lại đất, cũng dẫn đến việc thu hồi sổ hồng.
- Thu hồi khi cấp đổi sổ hồng mới: Trong trường hợp cấp đổi sổ hồng, người sử dụng đất phải nộp lại sổ hồng cũ cùng hồ sơ đề nghị cấp đổi. Văn phòng đăng ký đất đai sẽ quản lý sổ hồng cũ sau khi thủ tục cấp đổi hoàn thành.
- Thu hồi khi đăng ký biến động đất đai: Nếu người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai hoặc tài sản, và phải cấp mới sổ hồng, sổ hồng cũ sẽ bị thu hồi.
- Thu hồi do cấp không đúng quy định pháp luật: Sổ hồng cấp không đúng thẩm quyền, đối tượng sử dụng đất, diện tích, điều kiện, hoặc thời hạn sử dụng đất, sẽ bị thu hồi. Tuy nhiên, nếu sổ hồng đã được chuyển nhượng hoặc chuyển đổi hợp pháp, nhà nước sẽ không thu hồi.
3. Quy trình thu hồi sổ hồng
Theo khoản 26 Điều 1 Nghị định số 148/2020/NĐ-CP, việc thu hồi sổ hồng phải tuân theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 106 Luật Đất đai, các bước trong thủ tục thu hồi sổ hồng đã cấp được quy định như sau:
Bước 1: Xác định cơ quan có thẩm quyền
Trước khi tiến hành thu hồi sổ hồng đã cấp, cần xác định cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết việc thu hồi. Cơ quan này có thể là Tòa án Nhân dân, cơ quan thanh tra, hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, và tài sản khác gắn liền với đất. Xác định rõ cơ quan có thẩm quyền là bước đầu tiên để đảm bảo quá trình thu hồi sổ hồng được thực hiện đúng quy định pháp luật.
Bước 2: Xem xét quyết định hoặc kết luận của cơ quan thẩm quyền
Việc thu hồi sổ hồng phải dựa trên cơ sở hợp pháp. Nếu Tòa án Nhân dân đã có bản án hoặc quyết định có hiệu lực, trong đó kết luận về việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp, việc thu hồi phải được thực hiện theo bản án hoặc quyết định đó. Nếu cơ quan thanh tra có văn bản kết luận rằng Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi Giấy chứng nhận. Trường hợp phát hiện Giấy chứng nhận cấp không đúng quy định, cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần thông báo và ra quyết định thu hồi.
Bước 3: Thông báo và ra quyết định thu hồi
Sau khi xác định được cơ quan thẩm quyền và căn cứ vào quyết định hoặc kết luận, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải thông báo cho người sử dụng đất về lý do thu hồi. Nếu việc thu hồi là do cấp sai thẩm quyền, diện tích, đối tượng, hoặc các yếu tố khác không đúng quy định, cơ quan này phải ra quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp. Quyết định thu hồi phải được thông báo đến các bên liên quan và thực hiện theo trình tự pháp luật quy định.
Bước 4: Thu hồi và quản lý sổ hồng
Sau khi có quyết định thu hồi, Văn phòng đăng ký đất đai sẽ thực hiện việc thu hồi và quản lý Giấy chứng nhận đã thu hồi theo quyết định thu hồi của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Việc thu hồi phải tuân theo đúng trình tự, đảm bảo tính pháp lý và công bằng cho các bên liên quan.
Bước 5: Quyền khiếu nại quyết định thu hồi (nếu có)
Trong trường hợp người sử dụng đất không đồng ý với quyết định thu hồi của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, họ có quyền gửi đơn khiếu nại đến cơ quan này.
4. Hướng giải quyết khi không đồng ý với quyết định thu hồi sổ hồng
Trong trường hợp người sử dụng đất không đồng ý với quyết định thu hồi sổ hồng, căn cứ khoản 26 Điều 1 của Nghị định số 148/2020/NĐ-CP, quy trình khiếu nại gồm các bước:
Bước 1. Gửi đơn khiếu nại:
Người sử dụng đất gửi đơn khiếu nại cùng các tài liệu liên quan đến Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp huyện.
Bước 2. Thụ lý đơn khiếu nại:
Trong thời gian 10 ngày, cơ quan thụ lý sẽ xem xét đơn khiếu nại và quyết định có thụ lý hay không. Nếu không, phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Bước 3. Xác minh nội dung khiếu nại:
Cơ quan có thẩm quyền sẽ xác minh xem quyết định thu hồi sổ hồng có đúng quy định pháp luật không.
Bước 4. Tổ chức đối thoại:
Đối thoại giữa các bên liên quan để giải quyết khiếu nại. Kết quả đối thoại là căn cứ để cơ quan thẩm quyền ra quyết định giải quyết khiếu nại.
Bước 5. Ra quyết định giải quyết khiếu nại:
Sau khi xác minh và đối thoại, cơ quan thẩm quyền sẽ ra quyết định giải quyết khiếu nại. Nếu không đồng ý với quyết định này, người khiếu nại có quyền tiếp tục khiếu nại lên cơ quan cấp trên hoặc khởi kiện ra tòa án.
5. Câu hỏi thường gặp
Cơ quan nhà nước có thể thu hồi sổ hồng khi đất bị thu hồi vì mục đích quốc phòng không?
Có. Khi đất bị thu hồi vì mục đích quốc phòng hoặc phát triển kinh tế-xã hội, sổ hồng cũng bị thu hồi.
Người sử dụng đất có thể tự nguyện trả lại đất cho Nhà nước không?
Có. Người sử dụng đất có thể tự nguyện trả lại đất, việc này sẽ dẫn đến việc thu hồi sổ hồng.
Người sử dụng đất có thể yêu cầu cấp lại sổ hồng nếu bị mất không?
Có. Nếu sổ hồng bị mất, người sử dụng đất có thể yêu cầu cấp lại sổ mới theo quy trình của cơ quan có thẩm quyền.
Hy vọng qua bài viết, ACC Đồng Nai đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về Thu hồi sổ hồng đã cấp trong trường hợp nào?. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với ACC Đồng Nai nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
