Khi thành lập doanh nghiệp tư nhân, một trong những câu hỏi thường gặp là liệu Doanh nghiệp tư nhân có cần phải lập điều lệ hay không. Điều lệ doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc quy định cơ cấu và hoạt động của doanh nghiệp. Bài viết này ACC Đồng Naisẽ làm rõ sự cần thiết của điều lệ trong việc thành lập doanh nghiệp tư nhân và những quy định liên quan.
Doanh nghiệp tư nhân thành lập có cần điều lệ không?
Theo khoản 1 Điều 188 của Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân được định nghĩa là một loại hình doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và hoàn toàn chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình đối với mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Do đó, doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp thuộc quyền sở hữu và điều hành của một cá nhân duy nhất, được gọi là chủ doanh nghiệp tư nhân. Cá nhân này không chỉ sở hữu doanh nghiệp mà còn nắm quyền quản lý và điều hành toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp. Tất cả các quyết định và hoạt động của doanh nghiệp đều dựa vào sự chỉ đạo và quyết định của chủ doanh nghiệp, không có sự phân chia quyền lực hay quản lý với bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào khác.
2. Doanh nghiệp tư nhân thành lập có cần điều lệ không?
Căn cứ vào các quy định hiện hành, việc xác định doanh nghiệp tư nhân có cần phải có Điều lệ hay không có thể được làm rõ dựa trên một số cơ sở pháp lý cụ thể:
Hồ Sơ Thành Lập Doanh Nghiệp Tư Nhân: Theo quy định tại Điều 21 Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp, hồ sơ để thành lập doanh nghiệp tư nhân không yêu cầu nộp Điều lệ công ty. Điều này có nghĩa là khi thực hiện thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp tư nhân, chủ doanh nghiệp không cần phải chuẩn bị và nộp một bản Điều lệ công ty như đối với các loại hình doanh nghiệp khác, chẳng hạn như công ty cổ phần hoặc công ty TNHH. Nghị định này quy định rõ rằng hồ sơ đăng ký doanh nghiệp tư nhân bao gồm các tài liệu như Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp, các giấy tờ chứng thực cá nhân của chủ doanh nghiệp, và các tài liệu khác liên quan nhưng không bao gồm Điều lệ công ty.
Đặc Điểm và Quy Định Pháp Lý Của Doanh Nghiệp Tư Nhân:
Theo khoản 1 Điều 188 của Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và hoàn toàn chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình về mọi hoạt động và nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp. Điều này cho thấy doanh nghiệp tư nhân có cơ cấu tổ chức rất đơn giản và không có sự phân chia quyền lực hay tài sản giữa các thành viên hay cổ đông, bởi vì chỉ có một cá nhân duy nhất làm chủ.
Do không có sự phân tách về tài sản giữa chủ doanh nghiệp và doanh nghiệp, chủ doanh nghiệp tư nhân phải chịu trách nhiệm vô hạn đối với mọi khoản nợ và nghĩa vụ tài chính phát sinh từ hoạt động của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là nếu doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính hoặc phát sinh nợ nần, chủ doanh nghiệp phải dùng toàn bộ tài sản cá nhân của mình để giải quyết các nghĩa vụ này.
Tính Đơn Giản Trong Cơ Cấu Tổ Chức: Chủ doanh nghiệp tư nhân không chỉ là người sở hữu mà còn là người đại diện theo pháp luật duy nhất của doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp tư nhân không có các thành viên khác hay tổ chức nào tham gia góp vốn hoặc quản lý cùng. Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp tư nhân vì vậy rất đơn giản và không yêu cầu các quy định phức tạp như các loại hình doanh nghiệp khác. Sự đơn giản này cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp tư nhân ít có khả năng phát sinh các tranh chấp nội bộ, bởi vì không có sự tham gia của nhiều bên trong việc quản lý và điều hành doanh nghiệp.
Vì những lý do trên, doanh nghiệp tư nhân không cần phải có Điều lệ công ty. Mặc dù doanh nghiệp tư nhân vẫn phải tuân thủ các quy định của Luật Doanh nghiệp 2020, việc không cần Điều lệ phản ánh sự đơn giản trong cơ cấu tổ chức và hoạt động của loại hình doanh nghiệp này. Doanh nghiệp tư nhân chỉ cần thực hiện các thủ tục và hồ sơ theo quy định mà không cần phải xây dựng và nộp Điều lệ như đối với các loại hình doanh nghiệp khác.
Ngành, Nghề Đăng Ký Kinh Doanh Không Bị Cấm: Khi thành lập doanh nghiệp tư nhân, bạn cần đảm bảo rằng các ngành nghề đăng ký kinh doanh không nằm trong danh sách các ngành nghề bị cấm đầu tư kinh doanh theo quy định của pháp luật. Luật Doanh nghiệp 2020 quy định rõ ràng các ngành nghề bị cấm đầu tư, bao gồm những lĩnh vực như ma túy, hóa chất độc hại, vũ khí quân dụng, và một số lĩnh vực khác có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, trật tự xã hội và sức khỏe cộng đồng. Trước khi đăng ký, bạn nên kiểm tra và đảm bảo rằng các ngành nghề mà bạn dự định kinh doanh không thuộc các danh mục cấm này để tránh việc hồ sơ đăng ký bị từ chối hoặc gặp phải các vấn đề pháp lý sau này.
Tên Doanh Nghiệp Không Trùng Lặp và Không Gây Nhầm Lẫn: Tên doanh nghiệp tư nhân cần phải được chọn sao cho không trùng lặp hoặc gây nhầm lẫn với tên của các doanh nghiệp đã được đăng ký trước đó. Theo quy định, tên doanh nghiệp phải có đủ các yếu tố xác định bao gồm loại hình doanh nghiệp và tên riêng của doanh nghiệp. Để đảm bảo tên doanh nghiệp không bị trùng lặp, bạn có thể tra cứu trực tuyến hoặc kiểm tra với cơ quan đăng ký kinh doanh để xác nhận tính khả dụng của tên dự định. Việc đặt tên doanh nghiệp trùng lặp hoặc gây nhầm lẫn có thể dẫn đến việc hồ sơ đăng ký bị từ chối hoặc các vấn đề pháp lý về quyền sở hữu tên doanh nghiệp.
Chủ Sở Hữu Doanh Nghiệp Tư Nhân Là Cá Nhân: Doanh nghiệp tư nhân chỉ có thể được thành lập và thuộc quyền sở hữu của một cá nhân duy nhất. Theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020, chủ doanh nghiệp tư nhân phải là cá nhân, không phải là tổ chức hay tập thể. Cá nhân này sẽ có toàn quyền điều hành và quản lý toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp. Doanh nghiệp tư nhân không thể có nhiều chủ sở hữu hoặc thành viên góp vốn. Điều này đòi hỏi chủ doanh nghiệp phải có đủ năng lực pháp lý và khả năng tài chính để đảm bảo việc quản lý và phát triển doanh nghiệp.
Nguồn Vốn Đầu Tư Chính Xác: Khi đăng ký thành lập doanh nghiệp tư nhân, chủ doanh nghiệp cần phải đăng ký nguồn vốn đầu tư chính xác và đầy đủ. Theo quy định, bạn phải cung cấp thông tin về tổng số vốn đầu tư của doanh nghiệp, bao gồm vốn bằng Đồng Việt Nam, ngoại tệ tự do chuyển đổi, vàng và các tài sản khác nếu có. Đối với vốn được hình thành từ tài sản, bạn phải ghi rõ loại tài sản, số lượng và giá trị còn lại của từng loại tài sản. Hồ sơ đăng ký doanh nghiệp cần phải phản ánh chính xác và rõ ràng các thông tin về vốn đầu tư để đảm bảo sự minh bạch và tuân thủ pháp luật. Việc khai báo không chính xác về vốn đầu tư có thể dẫn đến việc hồ sơ bị từ chối hoặc gặp phải các vấn đề pháp lý sau này.
Để thành lập doanh nghiệp tư nhân một cách hợp pháp và hiệu quả, việc tuân thủ các điều kiện liên quan đến ngành nghề đăng ký, tên doanh nghiệp, chủ sở hữu và nguồn vốn là rất quan trọng. Đảm bảo rằng các yêu cầu này được đáp ứng đầy đủ sẽ giúp quá trình đăng ký doanh nghiệp diễn ra suôn sẻ và hợp pháp, đồng thời giảm thiểu các rủi ro và vấn đề pháp lý tiềm ẩn trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp.
Thủ Tục Thành Lập Đơn Giản: Thủ tục thành lập doanh nghiệp tư nhân rất đơn giản, không yêu cầu nộp Điều lệ công ty hay các tài liệu phức tạp khác. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho người sáng lập doanh nghiệp.
Quyền Quyết Định Toàn Diện: Chủ doanh nghiệp tư nhân có quyền quản lý và điều hành toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp mà không bị ràng buộc bởi các quy định nội bộ phức tạp. Quyền quyết định tập trung giúp doanh nghiệp hoạt động linh hoạt và nhanh chóng.
Ít Ràng Buộc Pháp Lý: Doanh nghiệp tư nhân ít bị chịu sự ràng buộc chặt chẽ từ pháp luật so với các loại hình doanh nghiệp khác, giúp hoạt động dễ dàng hơn.
Trách Nhiệm Vô Hạn Tạo Niềm Tin: Chủ doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng tài sản cá nhân đối với các khoản nợ của doanh nghiệp, tạo sự tin tưởng từ đối tác và khách hàng.
Nhược Điểm của Doanh Nghiệp Tư Nhân
Rủi Ro Cao Do Trách Nhiệm Vô Hạn: Chủ doanh nghiệp tư nhân phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình, tạo ra rủi ro tài chính cao nếu doanh nghiệp gặp khó khăn.
Khả Năng Huy Động Vốn Bị Hạn Chế: Doanh nghiệp tư nhân không được phát hành chứng khoán hay bán phần vốn góp, do đó không có khả năng huy động vốn từ bên ngoài.
Không Có Quyền Góp Vốn Hoặc Mua Cổ Phần: Doanh nghiệp tư nhân không thể góp vốn thành lập hoặc mua cổ phần trong các công ty khác, hạn chế khả năng mở rộng và đầu tư chiến lược.
Doanh nghiệp tư nhân, với những ưu điểm về thủ tục thành lập đơn giản, quyền quyết định tập trung, ít ràng buộc pháp lý, và trách nhiệm vô hạn tạo niềm tin, là một lựa chọn hấp dẫn cho những cá nhân muốn điều hành doanh nghiệp một cách linh hoạt. Tuy nhiên, việc phải đối mặt với rủi ro tài chính cao, hạn chế trong huy động vốn và không có quyền góp vốn hoặc mua cổ phần trong các công ty khác cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Hiểu rõ những điểm mạnh và hạn chế của loại hình doanh nghiệp này sẽ giúp chủ doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt và phù hợp với mục tiêu kinh doanh của mình.
Tóm lại, Mặc dù Điều lệ không phải là yêu cầu bắt buộc cho doanh nghiệp tư nhân, việc lập điều lệ vẫn là một bước quan trọng để đảm bảo sự minh bạch và tổ chức trong hoạt động của doanh nghiệp. Điều lệ giúp định hình quy trình quản lý và giải quyết tranh chấp hiệu quả. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ ACC Đồng Nai để được tư vấn cụ thể hơn.
