Cơ quan thuộc Chính phủ là các tổ chức, đơn vị hành chính được thành lập và điều hành trực tiếp bởi Nhà nước nhằm thực hiện các nhiệm vụ quản lý, điều hành và cung cấp dịch vụ công cho xã hội. Các cơ quan này có chức năng, quyền hạn cụ thể theo luật định, giúp duy trì trật tự, ổn định và phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Các cơ quan thuộc Chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc thực thi các chính sách, pháp luật và thực hiện các chiến lược phát triển quốc gia. Bài viết này ACC Đồng Nai sẽ giúp quý khách hiểu rõ hơn về Cơ quan thuộc Chính phủ là gì?
1. Cơ quan thuộc Chính phủ là gì?
Theo Khoản 1 Điều 42 Luật Tổ chức Chính phủ 2015, cơ quan thuộc Chính phủ là các cơ quan được Chính phủ thành lập nhằm thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước. Cơ quan này đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai các chính sách, quyết định của Chính phủ. Theo Khoản 1 Điều 2 Nghị định 10/2016/NĐ-CP, các cơ quan thuộc Chính phủ không chỉ phục vụ nhiệm vụ quản lý nhà nước mà còn thực hiện một số dịch vụ công có tính chất quan trọng, mà Chính phủ phải trực tiếp chỉ đạo và giám sát. Các cơ quan này giúp đảm bảo hiệu quả trong công tác điều hành và phát triển đất nước.
2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan thuộc Chính Phủ
Theo Điều 3 Nghị định 10/2016/NĐ-CP (sửa đổi tại Nghị định 47/2019/NĐ-CP), cơ quan thuộc Chính phủ có các nhiệm vụ và quyền hạn chủ yếu sau:
- Về chiến lược, chương trình, quy hoạch, kế hoạch: Cơ quan thuộc Chính phủ có trách nhiệm trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chiến lược, quy hoạch, chương trình và các kế hoạch dài hạn, năm năm, hàng năm. Sau khi được phê duyệt, cơ quan này tổ chức thực hiện các chiến lược, kế hoạch đó và tham gia thẩm định các dự án quan trọng theo yêu cầu của Chính phủ.
- Về tổ chức thực hiện dịch vụ công: Cơ quan có nhiệm vụ xây dựng, trình cấp có thẩm quyền công bố các tiêu chuẩn quốc gia, ban hành quy trình và cơ chế giám sát, đánh giá chất lượng dịch vụ công. Cơ quan cũng tổ chức triển khai và kiểm tra các dịch vụ công mà Chính phủ giao.
- Về hợp tác quốc tế: Cơ quan đề xuất, tổ chức thực hiện các điều ước quốc tế, ký kết các thỏa thuận quốc tế và tham gia vào các chương trình, dự án quốc tế tài trợ theo phân công của Chính phủ.
- Về cải cách hành chính: Cơ quan thuộc Chính phủ có trách nhiệm quyết định và chỉ đạo việc thực hiện các chương trình cải cách hành chính theo mục tiêu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
- Về thông tin, báo cáo: Cơ quan tổ chức công tác thông tin, tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thực hiện chế độ báo cáo với Thủ tướng Chính phủ hoặc Bộ trưởng quản lý ngành.
- Về tổ chức bộ máy, công chức, viên chức và người lao động: Cơ quan đề nghị Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của cơ quan thuộc Chính phủ. Cơ quan cũng có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm các chức vụ trong tổ chức của mình và thực hiện công tác quản lý nhân sự, đào tạo, bồi dưỡng, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của công chức, viên chức.
- Về quản lý tài chính, tài sản: Cơ quan lập dự toán ngân sách, kế hoạch tài chính-ngân sách và thực hiện công tác quản lý tài chính, kế toán. Cơ quan cũng quản lý và sử dụng có hiệu quả tài sản nhà nước giao.
Ngoài ra, cơ quan thuộc Chính phủ còn thực hiện các nhiệm vụ khác do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao và theo quy định của pháp luật.
3. Thành lập phòng thuộc Ban hoặc Văn phòng của cơ quan thuộc Chính phủ dựa trên những tiêu chí gì và số lượng cấp phó của phòng được quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 4 Nghị định 10/2016/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 2 Điều 1 Nghị định 47/2019/NĐ-CP, cơ cấu tổ chức của cơ quan thuộc Chính phủ bao gồm các bộ phận như Ban, Văn phòng và các tổ chức sự nghiệp trực thuộc (nếu có). Các Ban hoạt động theo chế độ thủ trưởng, không có con dấu riêng, và chỉ được thành lập khi khối lượng công việc yêu cầu từ 15 công chức, viên chức trở lên. Văn phòng, ngược lại, có con dấu riêng.
Các Ban và Văn phòng có thể thành lập các phòng hoặc tổ chức tương đương, với số lượng phòng được quy định cụ thể trong Nghị định về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của từng cơ quan thuộc Chính phủ. Trong trường hợp đặc biệt, Chính phủ có thể xem xét và quyết định việc thành lập tổ chức trực thuộc với tên gọi khác, phù hợp với chức năng và nhiệm vụ của từng cơ quan.
Về số lượng cấp phó, các Ban và Văn phòng có từ 15 đến 20 người làm việc sẽ được bố trí tối đa 02 cấp phó, trong khi những cơ quan có hơn 20 người làm việc sẽ được bố trí không quá 03 cấp phó. Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, số lượng cấp phó được quy định tùy theo số lượng viên chức làm việc trong đơn vị.
Đối với các phòng thuộc Ban và Văn phòng, tiêu chí thành lập phòng yêu cầu công việc hoặc lĩnh vực do phòng thực hiện phải có nhiều mảng công tác và quy trình quản lý riêng. Ngoài ra, khối lượng công việc cần có ít nhất 07 người làm việc là viên chức trở lên. Đặc biệt, đối với các cơ quan tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, hoạt động theo cơ chế doanh nghiệp, số lượng người làm việc tối thiểu của phòng sẽ bao gồm cả viên chức và người lao động theo chế độ hợp đồng lao động.
Phòng có từ 07 đến 09 người làm việc sẽ được bố trí 01 Phó Trưởng phòng, và từ 10 người trở lên có thể bố trí tối đa 02 Phó Trưởng phòng.
4. Câu hỏi thường gặp
Tất cả các cơ quan nhà nước đều là cơ quan thuộc Chính phủ đúng không?
Không, cơ quan nhà nước bao gồm nhiều cấp độ khác nhau như cơ quan Trung ương (Chính phủ, Quốc hội), cơ quan địa phương (UBND các cấp), các đơn vị sự nghiệp và doanh nghiệp nhà nước. Cơ quan thuộc Chính phủ chỉ là một phần trong hệ thống cơ quan nhà nước, đó là những cơ quan được Chính phủ thành lập để thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước được giao.
Cơ quan thuộc Chính phủ không có quyền tự chủ trong hoạt động đúng không?
Không hoàn toàn. Mặc dù cơ quan thuộc Chính phủ chịu sự quản lý của Chính phủ, nhưng chúng vẫn có một mức độ tự chủ nhất định trong hoạt động. Chúng có quyền quyết định trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn được giao, đồng thời chịu trách nhiệm trước Chính phủ về kết quả công việc.
Cơ quan thuộc Chính phủ không tạo ra lợi nhuận đúng không?
Không đúng trong mọi trường hợp. Nhiều cơ quan thuộc Chính phủ có hoạt động kinh doanh để tạo ra lợi nhuận, ví dụ như các doanh nghiệp nhà nước. Tuy nhiên, mục tiêu chính của các cơ quan thuộc Chính phủ vẫn là phục vụ lợi ích chung của xã hội chứ không phải tối đa hóa lợi nhuận.
Hy vọng qua bài viết, ACC Đồng Nai đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về Cơ quan thuộc Chính phủ là gì? Đừng ngần ngại hãy liên hệ với ACC Đồng Nai nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
