Cơ quan đại diện chủ sở hữu đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống quản lý và giám sát các doanh nghiệp nhà nước, giúp bảo vệ quyền lợi của Nhà nước và đảm bảo hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp này. Để hiểu rõ hơn về cơ quan này và những quyền lợi, trách nhiệm mà nó có, hãy cùng ACC Đồng Nai tìm hiểu chi tiết dưới đây.
1. Cơ quan đại diện chủ sở hữu là gì?
Cơ quan đại diện chủ sở hữu là cơ quan, tổ chức được Chính phủ giao thực hiện quyền và trách nhiệm của chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp mà Nhà nước đã đầu tư vốn hoặc thành lập. Theo quy định tại Khoản 1 Điều 3 Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp 2014, cơ quan này có nhiệm vụ thực hiện quyền và nghĩa vụ đối với doanh nghiệp Nhà nước, đặc biệt là những doanh nghiệp có vốn góp hoặc hoàn toàn thuộc sở hữu của Nhà nước, như các công ty cổ phần, công ty TNHH hai thành viên trở lên.
Các cơ quan đại diện chủ sở hữu có thể là các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố hoặc các tổ chức do Chính phủ chỉ định để giám sát và điều hành các hoạt động của doanh nghiệp nhà nước.
2. Quyền và trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu
Cơ quan đại diện chủ sở hữu có rất nhiều quyền hạn và trách nhiệm nhằm đảm bảo rằng các doanh nghiệp nhà nước hoạt động hiệu quả và đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước. Theo Khoản 2 Điều 42 Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước, quyền và trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu bao gồm những vấn đề quan trọng sau:
- Quyết định về tổ chức lại, chuyển đổi sở hữu, giải thể hoặc phá sản doanh nghiệp: Cơ quan này có quyền quyết định về sự thay đổi cấu trúc của doanh nghiệp, từ việc tái cơ cấu cho đến giải thể doanh nghiệp khi cần thiết.
- Quyết định chuyển giao vốn nhà nước tại doanh nghiệp: Cơ quan đại diện chủ sở hữu cũng có quyền chuyển nhượng vốn của Nhà nước tại các doanh nghiệp giữa các cơ quan, tổ chức đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước.
- Ban hành điều lệ và sửa đổi điều lệ của doanh nghiệp: Cơ quan này có quyền quyết định về các quy chế quản lý và điều hành doanh nghiệp, bao gồm việc thay đổi điều lệ và sửa đổi các quy định liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp.
- Phê duyệt các chiến lược, kế hoạch đầu tư và kế hoạch sản xuất kinh doanh hằng năm: Một trong những trách nhiệm quan trọng là phê duyệt các chiến lược phát triển và kế hoạch đầu tư của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp định hướng đúng đắn trong quá trình phát triển.
- Quyết định bổ nhiệm các chức danh quan trọng: Cơ quan đại diện chủ sở hữu có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, hoặc kỷ luật các thành viên trong Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Kiểm soát viên và người đại diện phần vốn Nhà nước trong doanh nghiệp.
- Giám sát việc quản lý và sử dụng vốn nhà nước: Cơ quan này có trách nhiệm giám sát việc sử dụng, bảo vệ, phát triển vốn nhà nước, kiểm tra các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, từ việc tuyển dụng nhân sự cho đến các chế độ tiền lương, thù lao.
- Đánh giá kết quả hoạt động của doanh nghiệp: Cơ quan đại diện chủ sở hữu sẽ đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, xác định mức độ hoàn thành các nhiệm vụ quản lý, điều hành.
Các quyền và trách nhiệm này đều nhằm đảm bảo việc quản lý và sử dụng hiệu quả vốn Nhà nước, cũng như giúp các doanh nghiệp nhà nước phát triển bền vững, góp phần vào sự ổn định và phát triển kinh tế quốc gia.
>>>> Xem thêm bài viết: Tránh thuế là gì?
3. Quyền bổ nhiệm kiểm soát viên tại doanh nghiệp nhà nước
Một trong những quyền quan trọng của cơ quan đại diện chủ sở hữu là quyền bổ nhiệm kiểm soát viên tại các doanh nghiệp có 100% vốn nhà nước. Cơ quan đại diện chủ sở hữu, theo quy định tại Khoản 1 Điều 45, Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước, có quyền bổ nhiệm, bổ nhiệm lại hoặc miễn nhiệm kiểm soát viên tại doanh nghiệp.
- Tiêu chuẩn và quyền của kiểm soát viên: Kiểm soát viên là người có trách nhiệm giám sát các hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt là việc sử dụng vốn nhà nước. Tiêu chuẩn và điều kiện làm việc của kiểm soát viên được quy định theo pháp luật về doanh nghiệp và các quy định khác có liên quan.
- Tiền lương và thù lao của kiểm soát viên: Mức lương và các quyền lợi khác của kiểm soát viên được xác định dựa trên mức độ hoàn thành nhiệm vụ và hiệu quả công việc của doanh nghiệp. Cơ quan đại diện chủ sở hữu có quyền quyết định tiền lương, thù lao của kiểm soát viên.
4. Mối quan hệ giữa cơ quan đại diện chủ sở hữu và doanh nghiệp
Cơ quan đại diện chủ sở hữu có một mối quan hệ rất chặt chẽ với các doanh nghiệp nhà nước mà mình giám sát. Mối quan hệ này không chỉ bao gồm các hoạt động giám sát về tài chính mà còn liên quan đến việc điều hành, phát triển doanh nghiệp thông qua các quyết định chiến lược, kế hoạch dài hạn.
Cơ quan này phải đảm bảo tính minh bạch trong việc quản lý, giám sát các hoạt động của doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp trong việc xây dựng các chiến lược phát triển và tăng cường hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Trong khi đó, doanh nghiệp nhà nước cũng phải chịu sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan đại diện chủ sở hữu để đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật và sử dụng vốn nhà nước một cách hiệu quả.
>>>> Xem thêm bài viết: Tài sản cơ sở là gì?
5. Những câu hỏi thường gặp về cơ quan đại diện chủ sở hữu
Cơ quan đại diện chủ sở hữu có thể thay đổi trong quá trình hoạt động không?
Cơ quan đại diện chủ sở hữu có thể thay đổi khi có sự điều chỉnh về tổ chức hoặc theo các quyết định từ Chính phủ. Điều này thường xảy ra khi có sự tái cấu trúc các bộ, ngành hoặc khi có sự thay đổi về cơ cấu tổ chức của các doanh nghiệp nhà nước.
Ai quyết định việc bổ nhiệm kiểm soát viên tại doanh nghiệp có vốn nhà nước?
Việc bổ nhiệm kiểm soát viên tại các doanh nghiệp nhà nước do cơ quan đại diện chủ sở hữu quyết định. Đây là một trong những quyền quan trọng của cơ quan này để giám sát hoạt động của doanh nghiệp.
Cơ quan đại diện chủ sở hữu có quyền thay đổi điều lệ công ty không?
Có, cơ quan đại diện chủ sở hữu có quyền thay đổi điều lệ công ty, đặc biệt là trong trường hợp cần điều chỉnh để phù hợp với tình hình hoạt động của doanh nghiệp hoặc quy định của pháp luật.
Cơ quan đại diện chủ sở hữu là một tổ chức quan trọng trong việc quản lý và sử dụng vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp. Quyền và trách nhiệm của cơ quan này không chỉ dừng lại ở việc giám sát mà còn bao gồm các quyết định chiến lược, từ việc tái cấu trúc doanh nghiệp cho đến việc bổ nhiệm các chức danh quan trọng. Qua đó, cơ quan đại diện chủ sở hữu đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ vốn Nhà nước, đảm bảo hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, góp phần vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước. Liên hệ ACC Đồng Nai để được tư vấn thêm.
