Quy định về giao dịch với người có liên quan của công ty đại chúng là những hướng dẫn pháp lý nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong các giao dịch của công ty. Những quy định này giúp ngăn chặn xung đột lợi ích và bảo vệ quyền lợi của cổ đông. Bài viết dưới đây ACC Đồng Nai sẽ cùng bạn tìm hiểu những thông tin liên quan đến quy định này.
Quy định về giao dịch với người có liên quan của công ty đại chúng
1. Người có liên quan của công ty đại chúng là gì?
Người có liên quan trong công ty đại chúng là các cá nhân hoặc tổ chức có mối quan hệ gần gũi với công ty, có thể ảnh hưởng đến hoạt động hoặc quyết định của công ty. Theo quy định tại Điều 14 Thông tư 121/2012/TT-BTC và các văn bản pháp lý liên quan, người có liên quan bao gồm các đối tượng sau:
Các cá nhân trong Ban quản lý
Thành viên Hội đồng quản trị: Gồm các cá nhân được bầu hoặc bổ nhiệm vào Hội đồng quản trị của công ty.
Giám đốc và các Phó giám đốc: Những người điều hành công ty và tham gia vào các quyết định quản lý hàng ngày.
Cổ đông sở hữu cổ phần chi phối: Cổ đông nắm giữ một tỷ lệ lớn cổ phần trong công ty, thường là trên 5% vốn điều lệ của công ty.
Thành viên gia đình của các cá nhân trong Ban quản lý: Người thân của thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, và các phó giám đốc: Bao gồm cha mẹ, vợ/chồng, con cái, anh chị em ruột của các cá nhân trong Ban quản lý.
Công ty liên kết hoặc công ty con: Các công ty có mối liên hệ tài chính hoặc quản lý với công ty đại chúng, chẳng hạn như các công ty mà công ty đại chúng nắm giữ cổ phần chi phối hoặc có ảnh hưởng lớn đến quản lý và điều hành.
Các bên liên quan đến hợp đồng lớn hoặc quan trọng: Các cá nhân hoặc tổ chức mà công ty có các hợp đồng lớn, giao dịch quan trọng, hoặc các khoản đầu tư đáng kể.
Người có liên quan trong công ty đại chúng là những cá nhân hoặc tổ chức có thể ảnh hưởng đến quyết định và hoạt động của công ty hoặc ngược lại, công ty có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của họ. Điều này bao gồm các thành viên trong ban quản lý công ty, cổ đông lớn, người thân của những cá nhân này, các công ty liên kết, và các bên liên quan đến hợp đồng lớn. Việc xác định và quản lý mối quan hệ với những người có liên quan là quan trọng để đảm bảo tính minh bạch, tránh xung đột lợi ích và bảo vệ lợi ích của công ty và các cổ đông.
2. Quy định về giao dịch với người có liên quan của công ty đại chúng
Theo quy định tại Điều 24 Thông tư 121/2012/TT-BTC do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành, việc giao dịch với người có liên quan của công ty đại chúng được quy định cụ thể như sau:
Ký kết hợp đồng và công bố thông tin:
Khi công ty đại chúng thực hiện các giao dịch với người có liên quan, bắt buộc phải ký kết hợp đồng bằng văn bản. Hợp đồng này phải tuân theo nguyên tắc bình đẳng và tự nguyện, đảm bảo rằng các điều khoản được thương thảo công bằng giữa các bên. Nội dung hợp đồng cần phải rõ ràng, chi tiết, và đầy đủ thông tin cần thiết để tránh mọi sự mơ hồ hoặc tranh chấp trong tương lai.
Công ty phải công bố thông tin về các giao dịch này cho cổ đông khi có yêu cầu, nhằm đảm bảo tính minh bạch. Việc công bố thông tin giúp các cổ đông có thể theo dõi và nắm bắt được các hoạt động giao dịch quan trọng, đồng thời bảo vệ quyền lợi của họ không bị ảnh hưởng bởi các giao dịch có thể gây thiệt hại cho công ty hoặc cổ đông.
Ngăn ngừa can thiệp và lũng đoạn:
Công ty đại chúng cần thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt để ngăn chặn sự can thiệp của người có liên quan vào các hoạt động của công ty. Điều này bao gồm việc kiểm soát chặt chẽ các hoạt động mua bán hàng hóa, dịch vụ, hoặc các giao dịch khác của công ty để tránh tình trạng lũng đoạn giá cả hoặc sự thao túng trong các hoạt động kinh doanh của công ty.
Công ty cần thiết lập các cơ chế kiểm soát và giám sát để đảm bảo rằng những người có liên quan không thể sử dụng ảnh hưởng của mình để gây tổn hại đến lợi ích của công ty, không chỉ trong các giao dịch hàng hóa mà còn trong các quyết định quản trị và điều hành khác.
Bảo vệ tài sản và ngăn ngừa thất thoát:
Để bảo vệ tài sản của công ty và tránh thất thoát vốn, công ty đại chúng phải thực hiện các biện pháp ngăn ngừa cổ đông và người có liên quan thực hiện các giao dịch có thể dẫn đến thiệt hại cho công ty. Điều này bao gồm việc không cung cấp các khoản vay hoặc bảo lãnh cho cổ đông hoặc người có liên quan, nhằm tránh xung đột lợi ích và bảo đảm rằng các tài sản và nguồn lực của công ty không bị sử dụng sai mục đích.
Công ty phải thực hiện kiểm soát nội bộ hiệu quả để phát hiện và ngăn chặn các hành vi có thể dẫn đến việc sử dụng sai lầm hoặc lạm dụng tài sản công ty. Việc này cũng giúp bảo vệ công ty khỏi các giao dịch có thể dẫn đến thất thoát tài sản hoặc tài chính, và duy trì sự ổn định tài chính của công ty.
Việc thực hiện các quy định tại Điều 24 Thông tư 121/2012/TT-BTC là rất quan trọng để đảm bảo rằng các giao dịch với người có liên quan của công ty đại chúng được thực hiện một cách công bằng, minh bạch và bảo vệ lợi ích của tất cả các bên liên quan. Các biện pháp này giúp duy trì sự tin cậy và ổn định trong hoạt động của công ty, đồng thời đáp ứng các yêu cầu pháp lý và bảo vệ quyền lợi của các cổ đông.
3. Xử phạt trường hợp không ký kết hợp đồng bằng văn bản khi tiến hành giao dịch với người có liên quan thì công ty đại chúng
Theo quy định tại điểm d khoản 6 Điều 15 của Nghị định 156/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 13 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP, mức xử phạt vi phạm hành chính đối với công ty đại chúng không ký kết hợp đồng bằng văn bản khi tiến hành giao dịch với người có liên quan được quy định như sau:
Xử phạt trường hợp không ký kết hợp đồng bằng văn bản khi tiến hành giao dịch với người có liên quan thì công ty đại chúng
Mức xử phạt vi phạm hành chính: Công ty đại chúng sẽ bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng nếu không ký kết hợp đồng bằng văn bản khi thực hiện giao dịch với người có liên quan. Vi phạm này có thể dẫn đến các vấn đề về tính minh bạch và công bằng trong giao dịch, làm tổn hại đến quyền lợi của các cổ đông và ảnh hưởng đến uy tín của công ty.
Nguyên tắc áp dụng mức phạt: Theo điểm c khoản 3 Điều 5 Nghị định 156/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 4 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP, mức phạt tiền quy định tại Chương II của Nghị định này chủ yếu áp dụng cho tổ chức. Tuy nhiên, trong trường hợp các quy định cụ thể về mức phạt tiền cho cá nhân, các mức phạt sẽ được áp dụng tương tự. Nếu cá nhân có hành vi vi phạm tương tự như tổ chức, mức phạt tiền đối với cá nhân sẽ bằng một nửa mức phạt tiền đối với tổ chức.
Việc không ký kết hợp đồng bằng văn bản trong giao dịch với người có liên quan là một vi phạm nghiêm trọng và có thể dẫn đến mức xử phạt hành chính từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với công ty đại chúng. Điều này không chỉ giúp duy trì tính minh bạch trong quản trị công ty mà còn bảo vệ quyền lợi của cổ đông và đảm bảo sự công bằng trong các giao dịch của công ty.
4. Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với công ty đại chúng không ký kết hợp đồng bằng văn bản khi tiến hành giao dịch với người có liên quan
Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán được quy định tại khoản 1 Điều 6 Nghị định 156/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 5 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP như sau:
Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán
Căn cứ vào quy định chung: Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán thực hiện theo quy định tại Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính. Điều này có nghĩa là thời hiệu xử phạt các hành vi vi phạm hành chính sẽ tuân theo các quy định chung được nêu trong luật.
Quy định cụ thể theo Luật Xử lý vi phạm hành chính: Theo điểm a khoản 1 Điều 6 của Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, được sửa đổi bởi điểm a khoản 4 Điều 1 của Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020, thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính được quy định cụ thể như sau:
Thời hiệu xử phạt chính: Thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính là 01 năm, trừ các trường hợp cụ thể được liệt kê.
Thời hiệu xử phạt đối với các lĩnh vực đặc thù: Đối với các vi phạm hành chính trong các lĩnh vực như kế toán, hóa đơn, phí, lệ phí, chứng khoán, và một số lĩnh vực khác, thời hiệu xử phạt được kéo dài lên 02 năm.
Áp dụng đối với công ty đại chúng
Vì vi phạm hành chính liên quan đến chứng khoán thuộc vào danh mục các lĩnh vực có thời hiệu xử phạt kéo dài, thời hiệu xử phạt đối với hành vi vi phạm của công ty đại chúng, chẳng hạn như không ký kết hợp đồng bằng văn bản khi giao dịch với người có liên quan, là 02 năm.
Như vậy, công ty đại chúng sẽ bị xử phạt trong thời hạn 02 năm kể từ thời điểm phát hiện hành vi vi phạm liên quan đến chứng khoán. Điều này đảm bảo rằng các vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán, như việc không ký kết hợp đồng bằng văn bản khi giao dịch với người có liên quan, sẽ được xử lý kịp thời để bảo vệ quyền lợi của các cổ đông và duy trì tính minh bạch trong quản trị công ty.
5. Những lưu ý khi giao dịch với người có liên quan của công ty đại chúng
Khi công ty đại chúng thực hiện giao dịch với người có liên quan, cần chú ý đến các yếu tố quan trọng sau để đảm bảo sự tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền lợi của các cổ đông và duy trì tính minh bạch trong quản trị công ty:
Ký Kết Hợp Đồng Bằng Văn Bản
Nguyên tắc Bình Đẳng và Tự Nguyện: Mọi giao dịch với người có liên quan phải được thực hiện bằng văn bản theo nguyên tắc bình đẳng và tự nguyện. Điều này đảm bảo rằng các bên tham gia giao dịch đều đồng ý với các điều khoản và điều kiện của hợp đồng mà không bị ép buộc hoặc có sự không công bằng.
Chi Tiết và Rõ Ràng: Hợp đồng cần phải được lập một cách chi tiết và rõ ràng, bao gồm các điều khoản về giá trị giao dịch, các quyền và nghĩa vụ của các bên, điều kiện thanh toán, và các điều kiện đặc biệt khác. Điều này giúp tránh những hiểu lầm và tranh chấp có thể phát sinh sau này.
Công Bố Thông Tin
Minh Bạch Thông Tin: Công ty phải công bố thông tin về giao dịch với người có liên quan trên các kênh thông tin chính thức, bao gồm trang web công ty, báo cáo thường niên, và các báo cáo khác được yêu cầu. Điều này đảm bảo rằng tất cả các cổ đông và nhà đầu tư đều được thông báo về các giao dịch quan trọng.
Công Bố Đúng Thời Điểm: Các thông tin liên quan đến giao dịch cần phải được công bố kịp thời để các cổ đông và nhà đầu tư có đủ thời gian để đánh giá và đưa ra quyết định. Việc công bố thông tin muộn có thể gây ra sự thiếu minh bạch và không công bằng.
Đánh Giá và Phê Duyệt
Đánh Giá Độc Lập: Trước khi thực hiện giao dịch, công ty nên thực hiện đánh giá độc lập về giá trị và điều kiện của giao dịch. Điều này có thể bao gồm việc thuê các chuyên gia bên ngoài để đảm bảo rằng giao dịch được thực hiện ở mức giá hợp lý và có lợi cho công ty.
Phê Duyệt Nội Bộ: Các giao dịch quan trọng phải được Hội đồng quản trị hoặc Ban kiểm soát phê duyệt trước khi thực hiện. Quy trình phê duyệt phải tuân theo các quy định của Điều lệ công ty và quy định pháp luật để đảm bảo tính hợp pháp và công bằng.
Ngăn Ngừa Xung Đột Lợi Ích
Kiểm Soát và Giám Sát: Công ty cần thiết lập các biện pháp kiểm soát và giám sát để ngăn ngừa xung đột lợi ích trong các giao dịch với người có liên quan. Các biện pháp này có thể bao gồm việc rà soát các giao dịch trước khi phê duyệt và theo dõi các giao dịch sau khi thực hiện.
Quản Lý Xung Đột: Đối với các giao dịch có nguy cơ xung đột lợi ích, công ty cần đảm bảo rằng người có liên quan không tham gia vào các quyết định liên quan đến giao dịch đó. Việc này giúp bảo vệ lợi ích của công ty và các cổ đông, đồng thời giảm thiểu rủi ro về xung đột lợi ích.
Tuân Thủ Quy Định Pháp Luật: Công ty phải đảm bảo rằng tất cả các giao dịch với người có liên quan tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan đến chứng khoán và quản trị công ty. Điều này bao gồm việc tuân thủ các quy định về công bố thông tin, ký kết hợp đồng, và xử lý các giao dịch liên quan.
Xử Lý Vi Phạm: Công ty cần thiết lập các quy trình để phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm liên quan đến giao dịch với người có liên quan. Việc này giúp duy trì tính minh bạch và công bằng trong quản trị công ty, đồng thời tránh các hình phạt pháp lý và thiệt hại tài chính.
Việc giao dịch với người có liên quan trong công ty đại chúng đòi hỏi sự chú ý đặc biệt để đảm bảo tính minh bạch, công bằng và tuân thủ pháp luật. Bằng cách tuân thủ các quy định về ký kết hợp đồng, công bố thông tin, phê duyệt nội bộ, và kiểm soát xung đột lợi ích, công ty có thể bảo vệ quyền lợi của các cổ đông và duy trì sự ổn định trong quản trị công ty.
Tóm lại, quy định về giao dịch với người có liên quan của công ty đại chúng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự công bằng và minh bạch. Việc tuân thủ các quy định này không chỉ bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan mà còn nâng cao sự tin cậy của thị trường đối với công ty. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ ACC Đồng Nai để được tư vấn.
