Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và nhu cầu lao động nước ngoài tăng cao tại Việt Nam, việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với lao động nước ngoài là một vấn đề quan trọng. Bài viết này ACC Đồng Nai sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về các quy định liên quan đến bảo hiểm xã hội bắt buộc cho lao động nước ngoài, giúp cả người lao động và người sử dụng lao động hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình.
Bảo hiểm bắt buộc cho người nước ngoài
1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với lao động nước ngoài là gì?
Bảo hiểm xã hội bắt buộc không chỉ là một quyền lợi mà còn là nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động đối với nhà nước, nhằm đảm bảo sự an toàn và ổn định cho người lao động khi gặp phải rủi ro trong công việc như ốm đau, tai nạn lao động, thai sản, hay hưu trí. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, người lao động nước ngoài cũng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nếu đáp ứng các điều kiện nhất định.
2. Đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
Theo Nghị định 143/2018/NĐ-CP, lao động nước ngoài tại Việt Nam có thể chia thành 2 nhóm đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội:
Người lao động nước ngoài bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội
Người lao động nước ngoài phải có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp.
Người lao động phải có hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam.
Các trường hợp ngoại lệ không phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
Di chuyển trong nội bộ doanh nghiệp: Nếu người lao động nước ngoài di chuyển nội bộ trong doanh nghiệp, tức là chuyển từ chi nhánh hoặc công ty con tại Việt Nam sang làm việc tại chi nhánh khác mà không thay đổi công ty mẹ, họ không cần tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Đủ tuổi nghỉ hưu: Người lao động nước ngoài đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của Bộ luật Lao động cũng không phải tham gia bảo hiểm xã hội.
Theo Điều 12 Nghị định 143/2018/NĐ-CP, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với lao động nước ngoài được quy định như sau:
Mức đóng của người lao động nước ngoài
Tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của người lao động nước ngoài là 8% mức tiền lương tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Nếu người lao động không làm việc và không hưởng tiền lương từ 14 ngày trở lên trong tháng, họ không phải đóng bảo hiểm xã hội cho tháng đó. Tuy nhiên, thời gian này không được tính để hưởng các quyền lợi bảo hiểm xã hội, trừ khi lao động nghỉ hưởng chế độ thai sản.
Thời gian không làm việc
Nếu người lao động không làm việc trong hơn 14 ngày liên tiếp và không hưởng lương, tháng đó không tính để đóng bảo hiểm xã hội. Đây là quy định nhằm tránh trường hợp đóng bảo hiểm cho những lao động không tham gia công việc thực tế.
Ngoài nghĩa vụ đóng bảo hiểm của lao động nước ngoài, người sử dụng lao động cũng có trách nhiệm đóng một phần bảo hiểm xã hội cho lao động của mình. Cụ thể, người sử dụng lao động nước ngoài phải đóng các khoản bảo hiểm sau:
Mức đóng của người sử dụng lao động
3% vào quỹ ốm đau và thai sản.
14% vào quỹ hưu trí và tử tuất (từ ngày 01 tháng 01 năm 2022).
Không phải đóng bảo hiểm xã hội
Nếu người lao động không làm việc và không hưởng lương từ 14 ngày trở lên trong tháng, người sử dụng lao động cũng không phải đóng bảo hiểm xã hội cho tháng đó.
4. Quy trình và thủ tục đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc
Quy trình đóng bảo hiểm xã hội cho lao động nước ngoài gồm các bước sau:
Đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội
Người lao động và người sử dụng lao động phải thực hiện thủ tục đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tại cơ quan bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Hồ sơ cần chuẩn bị bao gồm hợp đồng lao động, giấy phép lao động (đối với lao động nước ngoài), và các giấy tờ khác liên quan.
Đóng bảo hiểm xã hội định kỳ
Người lao động và người sử dụng lao động cần đóng bảo hiểm xã hội hàng tháng theo tỷ lệ quy định.
Việc đóng bảo hiểm xã hội được thực hiện qua cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương nơi người lao động làm việc.
Thủ tục báo cáo và thanh toán bảo hiểm xã hội
Người sử dụng lao động cần thực hiện báo cáo bảo hiểm xã hội định kỳ theo tháng, quý hoặc năm.
Mọi thay đổi về tình trạng lao động (nghỉ việc, tạm hoãn, chuyển công tác, v.v.) cần được thông báo cho cơ quan bảo hiểm xã hội để cập nhật thông tin.
5. Các lưu ý quan trọng về bảo hiểm xã hội bắt buộc cho lao động nước ngoài
Nếu người lao động ký kết nhiều hợp đồng lao động, bảo hiểm xã hội chỉ được đóng cho hợp đồng lao động đầu tiên.
Tuy nhiên, nếu người lao động làm việc cho nhiều người sử dụng lao động trong cùng một thời gian, người sử dụng lao động sẽ phải đóng bảo hiểm xã hội cho từng hợp đồng lao động riêng biệt, đặc biệt là đối với quỹ bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp.
Chính phủ có thể điều chỉnh mức đóng bảo hiểm xã hội, đặc biệt là đối với quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, căn cứ vào khả năng cân đối quỹ bảo hiểm.
6. Câu hỏi thường gặp
Ai là đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội tại Việt Nam?
Người lao động nước ngoài có hợp đồng lao động từ 01 năm trở lên và có giấy phép lao động hợp lệ phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Mức đóng bảo hiểm xã hội của lao động nước ngoài là bao nhiêu?
Người lao động nước ngoài phải đóng 8% mức lương tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Nếu người lao động không làm việc đủ 14 ngày, có phải đóng bảo hiểm không?
Người lao động không làm việc và không hưởng lương từ 14 ngày trở lên trong tháng sẽ không phải đóng bảo hiểm xã hội cho tháng đó.
Việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý mà còn bảo vệ quyền lợi lâu dài cho người lao động nước ngoài khi làm việc tại Việt Nam. Cả người lao động và người sử dụng lao động cần hiểu rõ và tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội để tránh các rủi ro pháp lý và đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Liên hệ ACC Đồng Nai để được tư vấn thêm.
