Chủ thể của hợp đồng dân sự là cá nhân, pháp nhân hoặc tổ chức khác tham gia vào quan hệ hợp đồng và có đủ năng lực pháp luật, năng lực hành vi dân sự để thực hiện quyền và nghĩa vụ theo thỏa thuận. Đây là yếu tố quan trọng, quyết định tính hợp pháp và hiệu lực của hợp đồng, đồng thời đảm bảo các bên tham gia thực hiện đúng cam kết theo quy định pháp luật. Bài viết này ACC Đồng Nai sẽ giúp quý khách hiểu rõ hơn về Chủ thể của hợp đồng dân sự là gì?
1. Hợp đồng dân sự là gì?
Theo quy định tại Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng được định nghĩa là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự. Chủ thể của hợp đồng dân sự là các đối tượng tham gia trực tiếp vào hợp đồng, với việc xác định rõ ràng quyền và nghĩa vụ của từng bên. Trong trường hợp một bên vi phạm các điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng hoặc vi phạm quy định pháp luật, bên vi phạm sẽ phải chịu trách nhiệm theo đúng các điều khoản đã cam kết hoặc theo quy định của pháp luật.
2. Chủ thể của hợp đồng dân sự là gì?
Chủ thể trong giao kết hợp đồng dân sự có thể là cá nhân hoặc pháp nhân được thành lập hợp pháp theo quy định của pháp luật. Tùy vào bản chất và mục đích của hợp đồng, một quan hệ hợp đồng có thể bao gồm nhiều cặp chủ thể khác nhau. Tuy nhiên, trong thực tế, hai chủ thể phổ biến nhất là người có quyền lợi và người có nghĩa vụ. Ví dụ, trong hợp đồng lao động, người lao động và người sử dụng lao động là hai chủ thể chính, mỗi bên đều có quyền lợi và nghĩa vụ tương ứng trong hợp đồng. Điều này cho thấy một chủ thể có thể vừa thực hiện quyền và nghĩa vụ với nhiều chủ thể khác nhau, và ngược lại, một chủ thể cũng có thể có nhiều quyền và nghĩa vụ đối với các chủ thể khác nhau trong các hợp đồng khác nhau.
Xem thêm: Quy trình soạn thảo hợp đồng tại Đồng Nai
3. Bản chất của hợp đồng dân sự
Một, sự thỏa thuận ý chí của mỗi chủ thể trong hợp đồng dân sự: Trong mọi mối quan hệ pháp lý, pháp luật Việt Nam luôn coi trọng ý chí của từng cá nhân và mục đích của mỗi pháp nhân. Vì vậy, sự thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng luôn được ưu tiên và bảo vệ. Tuy nhiên, việc thỏa thuận này phải tuân thủ các quy định của pháp luật, không được trái với đạo đức xã hội và các quy định pháp lý hiện hành. Mục đích của sự thỏa thuận này là để đạt được sự thống nhất, trao đổi và đồng thuận về quyền và nghĩa vụ của mỗi bên, hoặc để xác định một vấn đề cụ thể nào đó. Ý chí của mỗi bên trong hợp đồng phải dựa trên sự tự nguyện và thống nhất từ quan điểm của tất cả các bên tham gia.
Hai, hệ quả pháp lý của hợp đồng dân sự: Hệ quả pháp lý của hợp đồng dân sự được hiểu là những tác động pháp lý do hợp đồng gây ra, bao gồm việc tạo lập, thay đổi hoặc chấm dứt một nghĩa vụ của các bên. Những hệ quả này có thể dẫn đến việc xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp mà một bên đáng ra phải được hưởng, hoặc làm thay đổi một quan hệ pháp luật mà các bên đã thỏa thuận trước đó. Để một thỏa thuận được công nhận là hợp đồng hợp pháp, nó phải là nguồn gốc phát sinh nghĩa vụ dân sự, đồng thời thỏa mãn cả yếu tố chủ quan và khách quan theo quy định của pháp luật.
4. Điều kiện có hiệu lực của hợp đồng dân sự
Thứ nhất, về mặt chủ thể hợp đồng: Chủ thể tham gia vào giao kết hợp đồng dân sự phải đảm bảo có đầy đủ năng lực hành vi dân sự và năng lực pháp luật phù hợp với loại hợp đồng dân sự đó. Đối với cá nhân, họ cần có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi của mình trong việc xác lập hợp đồng, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ liên quan. Mỗi cá nhân tham gia hợp đồng phải tự chịu trách nhiệm về hợp đồng mà mình đã xác lập. Tùy vào độ tuổi và mức độ năng lực hành vi dân sự, cá nhân sẽ được phép tham gia vào các hợp đồng phù hợp. Nếu chủ thể tham gia là pháp nhân, người đại diện hợp pháp của pháp nhân đó sẽ thực hiện giao kết hợp đồng. Trong trường hợp các tổ chức không có tư cách pháp nhân, như tổ hợp tác hay hộ gia đình, người đại diện hoặc người được ủy quyền sẽ tham gia vào việc xác lập và ký kết hợp đồng.
Thứ hai, mục đích và nội dung của hợp đồng dân sự: Mục đích của hợp đồng dân sự là đạt được lợi ích hợp pháp cho các bên tham gia, đồng thời tạo ra những hậu quả pháp lý trực tiếp, như việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự. Các bên tham gia hợp đồng dân sự đều mong muốn đạt được những kết quả cụ thể khi thực hiện hợp đồng. Nội dung của hợp đồng dân sự bao gồm các điều khoản và cam kết mà các bên đã thỏa thuận với nhau, nhằm xác định quyền và nghĩa vụ của từng bên. Các điều khoản này có tính chất ràng buộc và yêu cầu các bên phải tuân thủ khi thực hiện hợp đồng.
Thứ ba, ý chí của các bên khi thực hiện hợp đồng: Bản chất của hợp đồng là một giao dịch dân sự, và việc giao kết hợp đồng sẽ tạo ra quyền và lợi ích hợp pháp cho các bên tham gia. Do đó, các bên tham gia hợp đồng phải đảm bảo rằng mọi cam kết và thỏa thuận đều xuất phát từ ý chí tự nguyện, không bị ép buộc hoặc ảnh hưởng bởi yếu tố bên ngoài. Tính tự nguyện trong việc xác lập hợp đồng là yếu tố quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên.
Thứ tư, hình thức của hợp đồng dân sự: Hợp đồng dân sự có thể được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm bằng văn bản, lời nói hoặc qua hành vi cụ thể. Tuy nhiên, để đảm bảo tính rõ ràng và chắc chắn trong việc thực hiện các cam kết, các bên thường chọn thể hiện hợp đồng qua hình thức văn bản. Một số trường hợp, hợp đồng dân sự phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật để đảm bảo có hiệu lực pháp lý. Điều này giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia hợp đồng.
Xem thêm: Dịch vụ soạn thảo hợp đồng tại Đồng Nai
5. Câu hỏi thường gặp
Mọi cá nhân đều có thể là chủ thể của hợp đồng dân sự không?
Không, mặc dù đa số cá nhân đều có thể là chủ thể của hợp đồng dân sự, nhưng không phải tất cả. Những cá nhân chưa đủ tuổi thành niên hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật thì không thể tự mình tham gia vào việc ký kết hợp đồng.
Pháp nhân chỉ có thể là các công ty, doanh nghiệp không?
Không, pháp nhân không chỉ giới hạn ở các công ty, doanh nghiệp mà còn bao gồm các tổ chức khác như hiệp hội, hội, cơ sở sự nghiệp… miễn là chúng được thành lập theo quy định của pháp luật và có tư cách pháp nhân.
Nhà nước có thể là chủ thể của hợp đồng dân sự không?
Có, Nhà nước, các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập đều có thể là chủ thể của hợp đồng dân sự. Ví dụ: Nhà nước có thể ký kết hợp đồng mua bán đất đai với công dân, hoặc các cơ quan nhà nước có thể ký kết hợp đồng cung cấp dịch vụ với các doanh nghiệp.
Hy vọng qua bài viết, ACC Đồng Nai đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về Chủ thể của hợp đồng dân sự là gì? Đừng ngần ngại hãy liên hệ với ACC Đồng Nai nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
