Đánh giá môi trường chiến lược là quá trình phân tích và đánh giá các yếu tố bên ngoài và bên trong ảnh hưởng đến hoạt động và khả năng cạnh tranh của một tổ chức. Mục tiêu của việc đánh giá này là xác định cơ hội và thách thức từ môi trường bên ngoài, đồng thời hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của tổ chức để đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp. Việc đánh giá môi trường chiến lược giúp doanh nghiệp phát triển và duy trì lợi thế cạnh tranh bền vững. Bài viết này ACC Đồng Nai sẽ giúp quý khách hiểu rõ hơn về Đánh giá môi trường chiến lược là gì?
1. Đánh giá môi trường chiến lược là gì?
Đánh giá môi trường chiến lược là quá trình nhận dạng, dự báo xu hướng của các vấn đề môi trường chính, nhằm làm cơ sở để tích hợp và lồng ghép các giải pháp bảo vệ môi trường vào trong chính sách, chiến lược, quy hoạch. Quá trình này giúp đảm bảo rằng các quyết định phát triển kinh tế, xã hội được đưa ra một cách bền vững, không gây tác động tiêu cực đến môi trường. Căn cứ theo khoản 5 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020, đánh giá môi trường chiến lược là một công cụ quan trọng trong việc xây dựng các chiến lược phát triển dài hạn và bảo vệ môi trường một cách hiệu quả.
2. Đối tượng thực hiện đánh giá môi trường chiến lược
Căn cứ Điều 25 Luật Bảo vệ môi trường 2020, các đối tượng phải thực hiện đánh giá môi trường chiến lược bao gồm:
- Chiến lược khai thác và sử dụng tài nguyên cấp quốc gia.
- Quy hoạch tổng thể quốc gia; Quy hoạch không gian biển quốc gia; Quy hoạch sử dụng đất quốc gia; Quy hoạch vùng; Quy hoạch tỉnh; Quy hoạch đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt.
- Chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực quy mô quốc gia, cấp vùng, quy hoạch ngành quốc gia và các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành có tác động lớn đến môi trường, thuộc danh mục do Chính phủ quy định.
Danh mục các chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực quy mô quốc gia, cấp vùng, quy hoạch ngành quốc gia và quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành phải thực hiện đánh giá môi trường chiến lược được quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP. Việc thực hiện đánh giá môi trường chiến lược giúp bảo vệ môi trường và đảm bảo phát triển bền vững trong các kế hoạch, chiến lược và quy hoạch quốc gia.
3. Nội dung đánh giá môi trường chiến lược
Căn cứ theo Điều 27 Luật Bảo vệ môi trường 2020, nội dung đánh giá môi trường chiến lược được chia thành hai trường hợp:
Đối với chiến lược, đánh giá môi trường chiến lược phải bao gồm các nội dung sau:
- Đánh giá sự phù hợp của các chính sách liên quan đến bảo vệ môi trường trong chiến lược với quan điểm, mục tiêu, chính sách về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, cũng như các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, và tuân thủ theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường.
- Đề xuất các phương án điều chỉnh, hoàn thiện nội dung chiến lược để đảm bảo phù hợp với các quan điểm, mục tiêu về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững và các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia. Mẫu cụ thể được quy định tại Mẫu số 01a Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư 02/2022/TT-BTNMT.
Đối với quy hoạch, đánh giá môi trường chiến lược cần bao gồm các nội dung sau:
- Các yếu tố của quy hoạch có khả năng tác động đến môi trường.
- Phạm vi thực hiện đánh giá môi trường chiến lược.
- Thành phần môi trường và di sản thiên nhiên có thể bị tác động bởi quy hoạch.
- Các phương pháp đánh giá môi trường chiến lược đã áp dụng.
- Đánh giá sự phù hợp của quan điểm, mục tiêu quy hoạch với các chính sách bảo vệ môi trường, chiến lược và quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia, bảo vệ môi trường trong quy hoạch vùng và tỉnh.
- Kết quả nhận dạng các vấn đề môi trường chính có tính tích cực và tiêu cực từ quy hoạch.
- Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu.
- Dự báo xu hướng tích cực và tiêu cực của các vấn đề môi trường khi thực hiện quy hoạch, cùng các giải pháp duy trì xu hướng tích cực và giảm thiểu xu hướng tiêu cực.
- Định hướng bảo vệ môi trường trong quá trình thực hiện quy hoạch.
- Kết quả tham vấn các bên liên quan trong quá trình đánh giá.
- Các vấn đề cần lưu ý về bảo vệ môi trường (nếu có) và kiến nghị phương hướng, giải pháp khắc phục.
Kết quả của quá trình đánh giá môi trường chiến lược đối với quy hoạch sẽ được lập thành báo cáo theo quy định tại Mẫu số 01b Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư 02/2022/TT-BTNMT.
4. Câu hỏi thường gặp
Đánh giá môi trường chiến lược chỉ áp dụng cho các dự án xây dựng lớn đúng không?
Không, ĐMC có phạm vi rộng hơn nhiều so với các dự án xây dựng cụ thể. ĐMC được áp dụng để đánh giá tác động môi trường của các chính sách, chiến lược, quy hoạch ở cấp độ vĩ mô hơn, chẳng hạn như quy hoạch đô thị, chiến lược phát triển ngành, hoặc chính sách quốc gia.
Mục đích chính của ĐMC là để bảo vệ môi trường đúng không?
Đúng, nhưng không chỉ vậy. Mục tiêu chính của ĐMC là đảm bảo rằng các quyết định về chính sách, chiến lược và quy hoạch được đưa ra một cách cân nhắc đầy đủ các tác động môi trường, kinh tế và xã hội. Nhờ đó, quá trình phát triển sẽ bền vững hơn.
Chỉ có các chuyên gia môi trường mới có thể thực hiện ĐMC đúng không?
Không hoàn toàn. Mặc dù các chuyên gia môi trường đóng vai trò quan trọng trong quá trình ĐMC, nhưng đây là một quá trình đòi hỏi sự tham gia của nhiều bên liên quan, bao gồm các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia kinh tế, xã hội, và cả cộng đồng.
Hy vọng qua bài viết, ACC Đồng Nai đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về Đánh giá môi trường chiến lược là gì? Đừng ngần ngại hãy liên hệ với ACC Đồng Nai nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
