Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) là cam kết tự nguyện của doanh nghiệp nhằm giảm thiểu các tác động tiêu cực và tăng cường các ảnh hưởng tích cực đến xã hội và môi trường. Đây không chỉ là một chiến lược kinh doanh bền vững mà còn thể hiện vai trò của doanh nghiệp trong việc đóng góp vào sự phát triển chung của cộng đồng và giải quyết các vấn đề xã hội. Bài viết này ACC Đồng Nai sẽ giúp quý khách hiểu rõ hơn về Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp là gì?
1. Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp là gì?
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) là cam kết và nỗ lực của các tổ chức kinh doanh nhằm giảm thiểu hoặc ngừng những tác động tiêu cực đối với xã hội và tối đa hóa những ảnh hưởng tích cực lâu dài. CSR không chỉ là một phần trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp mà còn là công cụ giúp các doanh nghiệp đóng góp vào việc giải quyết các vấn đề xã hội, từ đó củng cố uy tín và thương hiệu.
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp còn là yếu tố quan trọng để các tổ chức tạo ra và duy trì lợi thế cạnh tranh bền vững. Các doanh nghiệp thực hiện CSR thông qua việc khuyến khích các nguyên tắc kinh doanh minh bạch, đạo đức và có trách nhiệm với cộng đồng. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho xã hội mà còn giúp doanh nghiệp tạo dựng các giá trị cốt lõi, tác động tích cực đến nhân viên và cộng đồng nơi họ hoạt động.
2. Quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp
Theo quy định tại Điều 7 và Điều 8 Luật Doanh nghiệp 2020, quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp được xác định rõ ràng nhằm tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho hoạt động kinh doanh.
Về quyền, doanh nghiệp được tự do kinh doanh trong các ngành, nghề không bị cấm bởi pháp luật, có quyền lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh, ngành nghề, địa bàn hoạt động, và quy mô kinh doanh. Doanh nghiệp cũng có quyền huy động và sử dụng vốn, tìm kiếm thị trường và ký kết hợp đồng, tham gia vào hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, cũng như ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao năng lực cạnh tranh. Hơn nữa, doanh nghiệp có quyền tự do quản lý tài sản của mình và tham gia vào các hoạt động khiếu nại hoặc tố tụng theo pháp luật.
Về nghĩa vụ, doanh nghiệp phải đảm bảo đủ điều kiện đầu tư khi tham gia vào các ngành, nghề có điều kiện. Họ cũng phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về đăng ký doanh nghiệp, công khai thông tin và báo cáo các hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, doanh nghiệp có trách nhiệm tổ chức công tác kế toán, nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động, đảm bảo không phân biệt đối xử, và thực hiện các chế độ bảo hiểm cho nhân viên theo quy định của pháp luật. Doanh nghiệp cũng phải sửa đổi, bổ sung thông tin kê khai nếu phát hiện sai sót trong hồ sơ và báo cáo.
Những quyền và nghĩa vụ này giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, đảm bảo lợi ích hợp pháp cho cả doanh nghiệp và cộng đồng, đồng thời tuân thủ quy định của pháp luật.
Xem thêm: Dịch vụ tư vấn doanh nghiệp tại Đồng Nai
3. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp dưới góc nhìn quản lý của Nhà nước
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) dưới góc nhìn quản lý của Nhà nước được xem như một công cụ chiến lược để thúc đẩy phát triển bền vững, gắn kết giữa lợi ích kinh tế, xã hội, và môi trường. Dưới đây là các khía cạnh chính thể hiện quan điểm quản lý của Nhà nước về CSR:
Nhà nước xây dựng các khuôn khổ pháp lý và chính sách nhằm định hướng và khuyến khích doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội. Ví dụ:
- Luật pháp quy định rõ trách nhiệm bảo vệ môi trường: Các doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường, giảm phát thải, và tái chế.
- Bảo đảm quyền lợi người lao động: Nhà nước yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện các chế độ bảo hiểm, đảm bảo an toàn lao động, và thực hiện công bằng trong tuyển dụng.
- Hỗ trợ cộng đồng: Các chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng cho doanh nghiệp đầu tư vào các hoạt động xã hội như giáo dục, y tế, và xóa đói giảm nghèo.
Nhà nước có vai trò giám sát việc thực hiện CSR thông qua:
- Báo cáo CSR bắt buộc: Một số quốc gia yêu cầu doanh nghiệp công bố báo cáo trách nhiệm xã hội, minh bạch hóa các hoạt động liên quan.
- Cơ chế thanh tra, kiểm tra: Nhà nước sử dụng các cơ quan chuyên trách để kiểm tra mức độ tuân thủ CSR, xử lý các vi phạm nếu doanh nghiệp không đáp ứng yêu cầu.
Ngoài các quy định bắt buộc, Nhà nước thúc đẩy doanh nghiệp tự nguyện thực hiện trách nhiệm xã hội bằng:
- Chiến dịch nâng cao nhận thức: Tuyên truyền về lợi ích lâu dài của CSR, cả về uy tín doanh nghiệp và phát triển bền vững.
- Hỗ trợ tài chính và kỹ thuật: Cung cấp các ưu đãi tài chính, đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật để doanh nghiệp có thể thực hiện các chương trình CSR.
Nhà nước phối hợp với các doanh nghiệp để triển khai các dự án cộng đồng lớn, ví dụ:
- Xây dựng cơ sở hạ tầng công cộng: Như trường học, bệnh viện, hoặc đường giao thông tại các khu vực khó khăn.
- Ứng phó khẩn cấp: Doanh nghiệp và Nhà nước hợp tác trong các tình huống như thiên tai, dịch bệnh.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, Nhà nước định hướng doanh nghiệp thực hiện CSR theo các tiêu chuẩn quốc tế:
- Tuân thủ các cam kết quốc tế: Như Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc.
- Thúc đẩy xuất khẩu và đầu tư bền vững: CSR giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao uy tín trên thị trường quốc tế.
Dưới góc nhìn quản lý của Nhà nước, CSR không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để doanh nghiệp phát triển bền vững, đóng góp vào lợi ích chung của xã hội. Nhà nước giữ vai trò quan trọng trong việc định hướng, thúc đẩy, giám sát, và hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện CSR, nhằm đạt được sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và các giá trị xã hội, môi trường.
4. Trách nhiệm xã hội, nhiệm vụ của khu vực kinh doanh, chính trị xã hội và dân sự
Trách nhiệm xã hội, nhiệm vụ của khu vực kinh doanh, chính trị xã hội và dân sự có thể được hiểu dưới các khía cạnh chính như sau:
Trách nhiệm xã hội của khu vực kinh doanh được định nghĩa là các nỗ lực và cam kết của doanh nghiệp nhằm thực hiện hoạt động kinh doanh theo cách vừa có lợi nhuận, vừa tạo ra giá trị cho xã hội. Các nhiệm vụ chính gồm:
- Bảo vệ môi trường: Áp dụng các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
- Đảm bảo quyền lợi của nhân viên: Cung cấp điều kiện làm việc an toàn, công bằng, và chế độ phúc lợi phù hợp.
- Đóng góp vào cộng đồng: Thực hiện các chương trình hỗ trợ y tế, giáo dục, xóa đói giảm nghèo.
- Thúc đẩy đạo đức kinh doanh: Tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý và đạo đức trong mọi hoạt động.
Các tổ chức chính trị – xã hội đóng vai trò cầu nối giữa nhà nước và người dân, có nhiệm vụ:
- Tuyên truyền và giáo dục: Nâng cao nhận thức cộng đồng về quyền, nghĩa vụ và các vấn đề xã hội.
- Thúc đẩy chính sách xã hội: Hỗ trợ nhà nước trong việc xây dựng và triển khai các chính sách giảm nghèo, bình đẳng giới, và phát triển bền vững.
- Giám sát và phản biện xã hội: Đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong việc thực thi chính sách.
Khu vực dân sự, bao gồm các tổ chức phi chính phủ, hội nhóm, và cá nhân, có vai trò quan trọng trong việc:
- Phát triển cộng đồng: Xây dựng các chương trình thiện nguyện, bảo vệ quyền lợi của nhóm yếu thế.
- Thúc đẩy dân chủ: Tham gia vào các hoạt động giám sát, phản biện để đảm bảo quyền lợi của người dân.
- Hỗ trợ khẩn cấp: Đóng góp trong các tình huống khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh.
Mỗi khu vực có vai trò đặc biệt trong việc xây dựng một xã hội phát triển bền vững. Sự phối hợp giữa các khu vực kinh doanh, chính trị – xã hội và dân sự tạo nên sức mạnh tổng hợp, góp phần giải quyết các vấn đề toàn cầu như đói nghèo, biến đổi khí hậu và bất bình đẳng.
5. Câu hỏi thường gặp
Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp chỉ là hoạt động từ thiện?
Không hoàn toàn. Mặc dù hoạt động từ thiện là một phần của trách nhiệm xã hội doanh nghiệp, nhưng nó không phải là tất cả. Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp bao gồm nhiều hoạt động rộng lớn hơn, như bảo vệ môi trường, nâng cao điều kiện làm việc cho nhân viên, đóng góp vào sự phát triển của cộng đồng, và tuân thủ các quy định pháp luật.
Chỉ các doanh nghiệp lớn mới cần quan tâm đến trách nhiệm xã hội?
Không, mọi doanh nghiệp, dù lớn hay nhỏ, đều có thể đóng góp vào trách nhiệm xã hội. Ngay cả các doanh nghiệp nhỏ cũng có thể thực hiện các hoạt động đơn giản như tái chế, tiết kiệm năng lượng, hoặc hỗ trợ các tổ chức phi chính phủ địa phương.
Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp chỉ mang lại lợi ích cho xã hội?
Không, trách nhiệm xã hội doanh nghiệp mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và xã hội. Khi doanh nghiệp thực hiện các hoạt động trách nhiệm xã hội, họ có thể xây dựng hình ảnh thương hiệu tích cực, tăng lòng trung thành của khách hàng, thu hút nhân tài, và thậm chí cải thiện hiệu quả hoạt động.
Hy vọng qua bài viết, ACC Đồng Nai đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp là gì? Đừng ngần ngại hãy liên hệ với ACC Đồng Nai nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
