Mức thuế là gì?

Thuế là một phần không thể thiếu trong hệ thống tài chính công của mọi quốc gia. Một trong những yếu tố quan trọng trong việc thu thuế là mức thuế. Mức thuế quyết định số tiền mà các cá nhân, tổ chức phải nộp cho nhà nước, và nó được xác định dựa trên cơ sở tính thuế. Trong bài viết này, cùng ACC Đồng Nai tìm hiểu khái niệm mức thuế, các hình thức và loại mức thuế khác nhau để hiểu rõ hơn về một trong những công cụ quan trọng nhất của chính sách thuế.

1. Mức thuế là gì?

Mức thuế là một đại lượng xác định số tiền thuế mà người nộp thuế phải đóng dựa trên cơ sở tính thuế, và nó được biểu hiện dưới hai hình thức chính: thuế suất và định suất thuế. Mức thuế giúp xác định nghĩa vụ tài chính của các cá nhân, tổ chức trong hệ thống thuế, giúp nhà nước thu hồi ngân sách để chi cho các hoạt động công.

Trong tiếng Anh, mức thuế được gọi là “Tax rate”.

2. Các hình thức của mức thuế

Mức thuế có thể được thể hiện dưới hai hình thức chính: mức thuế tuyệt đối và mức thuế tương đối. Mỗi hình thức có đặc điểm và cách tính khác nhau.

Mức thuế tuyệt đối (Định suất thuế)

Mức thuế tuyệt đối hay còn gọi là định suất thuế là mức thuế được tính bằng số tuyệt đối cho một đơn vị vật lý của đối tượng chịu thuế. Cách tính này không thay đổi dù cho giá trị của đối tượng chịu thuế thay đổi.

Ví dụ: 1 lít xăng phải chịu thuế 1.000 đồng. Đây là một ví dụ về mức thuế tuyệt đối, vì số thuế áp dụng cho mỗi lít xăng luôn cố định.

Mức thuế tương đối (Thuế suất)

Mức thuế tương đối hay còn gọi là thuế suất là mức thuế được tính theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị của đối tượng chịu thuế. Mức thuế này thay đổi theo giá trị của đối tượng chịu thuế.

Ví dụ: Thuế tiêu thụ đặc biệt của rượu mạnh được tính bằng tỷ lệ 75% trên giá tính thuế. Đây là ví dụ về mức thuế tương đối, bởi vì thuế suất sẽ được áp dụng tùy thuộc vào giá trị của mỗi chai rượu.

>>>> Xem thêm bài viết: Khoanh tiền thuế nợ là gì?

3. Các loại mức thuế

Mức thuế có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, tùy thuộc vào đặc điểm và cách thức tính toán. Dưới đây là các loại mức thuế cơ bản:

Mức thuế thống nhất

Mức thuế thống nhất là mức thuế cố định, giống nhau cho tất cả đối tượng chịu thuế, không phân biệt giá trị của đối tượng chịu thuế. Đây là cách thu thuế phổ biến trong quá khứ, đặc biệt là thuế thân (thuế trên mỗi cá nhân).

Ví dụ: Thuế đánh trên số lượng người dân trong một khu vực nhất định. Tất cả mọi người đều nộp một khoản thuế giống nhau, không dựa vào thu nhập hay tài sản của họ.

Mức thuế ổn định

Mức thuế ổn định là mức thuế được quy định theo tỷ lệ cố định trên cơ sở tính thuế. Mức thuế này không thay đổi dù cho cơ sở tính thuế (ví dụ, lợi nhuận, doanh thu) có tăng hay giảm.

Ví dụ: Thuế lợi nhuận doanh nghiệp ở Việt Nam được quy định bằng tỷ lệ 28% trên lợi nhuận chịu thuế. Đây là một ví dụ điển hình của mức thuế ổn định, vì tỉ lệ thuế sẽ không thay đổi dù cho doanh nghiệp có mức lợi nhuận cao hay thấp.

Mức thuế lũy tiến

Mức thuế lũy tiến là loại mức thuế mà người nộp thuế phải đóng càng nhiều khi cơ sở tính thuế càng tăng. Để đảm bảo tính công bằng, mức thuế lũy tiến thường có nhiều bậc thuế, mỗi bậc áp dụng một mức thuế khác nhau. Có ba loại biểu thuế lũy tiến:

• Biểu thuế lũy tiến giản đơn: Chia cơ sở tính thuế thành các bậc chịu thuế khác nhau, mỗi bậc có một mức thuế tuyệt đối.
  • Ví dụ: Thuế thu nhập cá nhân được phân chia theo các bậc thu nhập, và mỗi bậc thu nhập phải đóng một mức thuế nhất định.
• Biểu thuế lũy tiến từng phần: Chia cơ sở tính thuế thành các bậc chịu thuế khác nhau, với các mức thuế suất tăng dần theo từng bậc.
  • Ví dụ: Thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam có các bậc thuế suất, như 5%, 10%, 15%, 20%, 25%,…, tùy thuộc vào mức thu nhập của người nộp thuế.
• Biểu thuế lũy tiến toàn phần: Chia cơ sở tính thuế thành các bậc thuế khác nhau và áp dụng mức thuế suất tăng dần với từng phần thu nhập.
  • Ví dụ: Thuế thu nhập cá nhân có thể áp dụng cho mỗi phần thu nhập trong các bậc thuế với các mức thuế suất tăng dần.

Mức thuế lũy thoái

Mức thuế lũy thoái là mức thuế mà người nộp thuế phải đóng giảm dần khi cơ sở tính thuế tăng lên. Đây là một hình thức thuế ít phổ biến hơn, nhưng vẫn có một số trường hợp áp dụng.

Ví dụ: Thuế đối với một số mặt hàng tiêu dùng cơ bản, trong đó các đối tượng thuế nghèo hoặc có mức tiêu thụ thấp sẽ chịu thuế thấp hơn.

4. Vai trò và ứng dụng của các mức thuế trong thực tế

Mức thuế đóng một vai trò quan trọng trong việc thu ngân sách nhà nước và đảm bảo công bằng xã hội.

• Mức thuế lũy tiến giúp giảm bớt gánh nặng thuế đối với những người có thu nhập thấp và tăng tỷ lệ thuế đối với người có thu nhập cao. Điều này giúp tạo ra sự công bằng trong xã hội.
• Mức thuế ổn định giúp tạo ra sự ổn định cho doanh nghiệp, vì họ biết trước tỷ lệ thuế mà họ phải đóng, từ đó có thể hoạch định kế hoạch tài chính hiệu quả hơn.
• Mức thuế lũy thoái có thể được áp dụng trong các chính sách hỗ trợ các nhóm yếu thế trong xã hội, tuy nhiên, cần phải được áp dụng cẩn trọng để tránh gây bất bình đẳng.

>>>> Xem thêm bài viết: Hành vi trốn thuế là gì?

5. Mọi người cùng hỏi

Mức thuế lũy tiến là gì?

Mức thuế lũy tiến là mức thuế mà số thuế phải nộp tăng dần theo mức độ tăng của cơ sở tính thuế. Điều này giúp đảm bảo người có thu nhập cao sẽ đóng thuế nhiều hơn so với người có thu nhập thấp.

Mức thuế thống nhất khác gì so với mức thuế ổn định?

Mức thuế thống nhất là mức thuế cố định, giống nhau cho tất cả các đối tượng chịu thuế, trong khi mức thuế ổn định là mức thuế tính theo tỷ lệ phần trăm của cơ sở tính thuế và không thay đổi dù cơ sở tính thuế có thay đổi.

Thuế suất là gì?

Thuế suất là tỷ lệ phần trăm áp dụng trên cơ sở tính thuế, ví dụ như thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân.

Bài viết này ACC Đồng Nai đã giải thích một cách chi tiết và rõ ràng các khái niệm, hình thức và loại mức thuế, đồng thời nêu rõ vai trò của chúng trong hệ thống thuế. Hy vọng sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quan về mức thuế và tầm quan trọng của chúng.