Việc Phân biệt giữa hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân là rất cần thiết, đặc biệt đối với cá nhân và hộ gia đình khi bắt đầu khởi sự kinh doanh. Mỗi loại hình đều có những đặc điểm riêng về chủ thể, quy mô hoạt động, số lượng nhân công và cơ chế quản lý. Bài viết này ACC Đồng Nai sẽ giúp quý khách hiểu rõ sự khác biệt này để giúp quý khách lựa chọn mô hình phù hợp với nhu cầu và khả năng phát triển của mình.
1. Hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân là gì?
Hiện nay, pháp luật không có định nghĩa cụ thể về hộ kinh doanh cá thể. Tuy nhiên, theo khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh là hình thức kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên của một hộ gia đình đăng ký và chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình cho các hoạt động kinh doanh của hộ. Hộ kinh doanh có thể do một cá nhân đăng ký hoặc do các thành viên của một hộ gia đình cùng đăng ký. Trường hợp đăng ký theo hộ gia đình, các thành viên sẽ ủy quyền cho một người đại diện để đứng tên trên giấy đăng ký kinh doanh và điều hành hoạt động kinh doanh của hộ.
Điều 188 Luật Doanh nghiệp năm 2020 quy định về các dấu hiệu nhận diện doanh nghiệp tư nhân như sau:
Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp tư nhân không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào.
Mỗi cá nhân chỉ được quyền thành lập một doanh nghiệp tư nhân. Chủ doanh nghiệp tư nhân không được đồng thời là chủ hộ kinh doanh, thành viên hợp danh của công ty hợp danh.
Doanh nghiệp tư nhân không được quyền góp vốn thành lập hoặc mua cổ phần, phần vốn góp trong công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần.
2. Sự khác biệt giữa hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân
Đặc điểm
Hộ kinh doanh cá thể
Doanh nghiệp tư nhân
Chủ thể
Cá nhân, nhóm cá nhân (công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên), hộ gia đình
Cá nhân (công dân Việt Nam hoặc người nước ngoài đáp ứng điều kiện)
Số lượng đăng ký
1 hộ kinh doanh/cá nhân hoặc hộ gia đình
Không giới hạn
Thủ tục đăng ký
Đăng ký trong một số trường hợp nhất định
Bắt buộc đăng ký
Cơ quan cấp phép
Phòng Tài chính – Kế hoạch hoặc phòng Kinh tế quận/huyện
Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh/thành phố
Quy mô
Nhỏ, địa điểm cố định hoặc lưu động (nếu thông báo)
Không giới hạn về quy mô, vốn, địa điểm
Số lượng nhân công
Tối đa 10 người
Không giới hạn
Để hiểu rõ hơn, dưới đây là những đặc trưng cụ thể về hộ kinh doanh và doanh nghiệp tư nhân dựa trên các khía cạnh chính:
Chủ thể thành lập và sở hữu:
Hộ kinh doanh: Được thành lập bởi một cá nhân, một nhóm cá nhân từ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, hoặc một hộ gia đình. Mỗi cá nhân hoặc hộ gia đình chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh duy nhất trên toàn quốc, nhằm đảm bảo tính đơn lẻ và dễ quản lý.
Doanh nghiệp tư nhân: Do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm về toàn bộ lợi ích cũng như nghĩa vụ phát sinh từ hoạt động kinh doanh. Người chủ phải là công dân Việt Nam trên 18 tuổi và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Người nước ngoài có thể đứng tên chủ doanh nghiệp tư nhân nếu đáp ứng các yêu cầu pháp lý về hoạt động thương mại tại Việt Nam.
Thủ tục đăng ký kinh doanh:
Hộ kinh doanh: Chỉ yêu cầu đăng ký trong một số trường hợp nhất định và thường thực hiện tại Phòng Tài chính – Kế hoạch hoặc Phòng Kinh tế cấp quận/huyện. Thủ tục đơn giản hơn, đặc biệt với các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ và tại một địa điểm cố định.
Doanh nghiệp tư nhân: Bắt buộc đăng ký kinh doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp tỉnh/thành phố. Quá trình đăng ký phức tạp hơn vì doanh nghiệp tư nhân có quy mô lớn hơn và phạm vi hoạt động rộng hơn.
Quy mô hoạt động và địa điểm kinh doanh:
Hộ kinh doanh: Có quy mô nhỏ, giới hạn ở một địa điểm cố định (có thể là nơi đăng ký hộ khẩu, nơi tạm trú hoặc địa điểm kinh doanh chính). Nếu hộ kinh doanh lưu động, cần thông báo cho cơ quan quản lý kinh doanh và thuế. Số lượng nhân công không quá 10 người, nhằm giới hạn quy mô và tính chất kinh doanh đơn giản.
Doanh nghiệp tư nhân: Không bị giới hạn về quy mô, vốn hay địa điểm kinh doanh. Số lượng nhân công không hạn chế, phù hợp với các hoạt động kinh doanh mở rộng và có khả năng mở thêm nhiều chi nhánh hay địa điểm kinh doanh khác nhau.
Trách nhiệm pháp lý và tài chính:
Hộ kinh doanh: Cá nhân hoặc hộ gia đình thành lập chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn đăng ký với cơ quan quản lý. Nếu kinh doanh gặp rủi ro, hộ kinh doanh chỉ chịu trách nhiệm trong giới hạn vốn đã đăng ký.
Doanh nghiệp tư nhân: Chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm vô hạn với toàn bộ tài sản của mình, bao gồm cả tài sản cá nhân nếu doanh nghiệp gặp rủi ro. Đây là đặc điểm quan trọng, làm cho doanh nghiệp tư nhân phù hợp hơn với các hoạt động kinh doanh có quy mô vốn lớn và khả năng sinh lợi cao, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về tài sản.
Chế độ kế toán và sổ sách:
Hộ kinh doanh: Không bắt buộc áp dụng chế độ kế toán như doanh nghiệp và có thể lựa chọn phương pháp khoán hoặc kê khai thuế. Họ chỉ cần lưu giữ chứng từ, hóa đơn đầu vào khi cơ quan thuế yêu cầu.
Doanh nghiệp tư nhân: Bắt buộc áp dụng chế độ kế toán đầy đủ, ghi nhận và lưu trữ sổ sách kế toán theo quy định của pháp luật. Họ phải kê khai thuế và lập báo cáo tài chính hàng năm, giúp quản lý minh bạch hoạt động kinh doanh và đáp ứng yêu cầu của cơ quan thuế.
Nhìn chung, hộ kinh doanh phù hợp với các cá nhân hoặc hộ gia đình có nhu cầu kinh doanh nhỏ lẻ, trong khi doanh nghiệp tư nhân thích hợp cho các cá nhân muốn mở rộng hoạt động kinh doanh với quy mô lớn và sẵn sàng chịu trách nhiệm vô hạn đối với tài sản.
3. Ưu điểm, nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân
Về ưu điểm, hộ kinh doanh có quy mô nhỏ gọn, thủ tục sổ sách kế toán đơn giản, phù hợp với cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ. Doanh nghiệp tư nhân có lợi thế trong việc ra quyết định nhanh chóng do chỉ có một chủ đầu tư, và khả năng vay vốn tốt nhờ chế độ chịu trách nhiệm toàn diện của chủ doanh nghiệp.
Nhược điểm của hộ kinh doanh là không có tư cách pháp nhân và chủ hộ phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân, tính chất hoạt động cũng có phần manh mún. Doanh nghiệp tư nhân cũng không có tư cách pháp nhân, và chủ doanh nghiệp chịu trách nhiệm vô hạn đối với tài sản của doanh nghiệp, điều này tăng rủi ro cho tài sản cá nhân của chủ sở hữu.
4. Dịch vụ thành lập doanh nghiệp tại ACC Đồng Nai
Dịch vụ thành lập doanh nghiệp tại ACC Đồng Nai hỗ trợ toàn diện cho khách hàng từ quá trình chuẩn bị hồ sơ, thực hiện các thủ tục pháp lý đến việc hoàn thiện đăng ký kinh doanh cho doanh nghiệp. Với đội ngũ chuyên viên tư vấn am hiểu pháp luật và giàu kinh nghiệm, ACC Đồng Nai đảm bảo quá trình thành lập doanh nghiệp của khách hàng được thực hiện nhanh chóng, chính xác và hiệu quả.
Dịch vụ của ACC Đồng Nai bao gồm:
Tư vấn lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp với nhu cầu và tình hình thực tế của khách hàng.
Chuẩn bị hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp, bao gồm các loại giấy tờ cần thiết theo đúng quy định của pháp luật.
Nộp hồ sơ tại Sở Kế hoạch và Đầu tư và thực hiện các thủ tục liên quan như khắc dấu, công bố nội dung đăng ký kinh doanh.
Hỗ trợ sau khi thành lập, bao gồm các dịch vụ đăng ký thuế, mở tài khoản ngân hàng cho doanh nghiệp, đăng ký chữ ký số, và các thủ tục ban đầu cần thiết.
Chủ hộ kinh doanh cá thể và chủ doanh nghiệp tư nhân đều chịu trách nhiệm vô hạn về các khoản nợ của doanh nghiệp?
Có, cả chủ hộ kinh doanh cá thể và chủ doanh nghiệp tư nhân đều phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình để trả các khoản nợ của doanh nghiệp.
Hộ kinh doanh cá thể thường có quy mô nhỏ hơn so với doanh nghiệp tư nhân?
Đúng, thông thường, hộ kinh doanh cá thể có quy mô nhỏ hơn, số lượng nhân viên ít hơn và hoạt động kinh doanh đơn giản hơn so với doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, điều này không phải là quy luật tuyệt đối, có những hộ kinh doanh cá thể có quy mô khá lớn.
Hộ kinh doanh cá thể có thể chuyển đổi thành doanh nghiệp tư nhân dễ dàng?
Không hoàn toàn dễ dàng. Việc chuyển đổi giữa hai hình thức này đòi hỏi phải thực hiện các thủ tục đăng ký lại, điều chỉnh vốn, và có thể phải thay đổi một số điều khoản trong hợp đồng.
Hy vọng qua bài viết, ACC Đồng Nai đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với ACC Đồng Nai nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
