Thuế là một trong những nghĩa vụ quan trọng mà mỗi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp phải thực hiện đối với Nhà nước. Nghĩa vụ đóng thuế không chỉ là một yêu cầu pháp lý mà còn là trách nhiệm xã hội nhằm đóng góp vào sự phát triển của đất nước. Vậy, nghĩa vụ đóng thuế là gì, và những trách nhiệm pháp lý nào mà cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp cần tuân thủ khi thực hiện nghĩa vụ này? Cùng ACC Đồng Nai tìm hiểu trong bài viết sau đây.
1. Nghĩa vụ đóng thuế là gì?
Nghĩa vụ đóng thuế là trách nhiệm pháp lý của cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp đối với Nhà nước trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính bằng cách nộp các khoản thuế theo quy định. Mỗi cá nhân và tổ chức đều phải thực hiện nghĩa vụ này khi có thu nhập hoặc tài sản chịu thuế. Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, nghĩa vụ đóng thuế được quy định rõ trong các văn bản pháp lý như Luật Quản lý thuế 2019, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Thuế giá trị gia tăng, và các văn bản liên quan khác.
Mặc dù khái niệm “nghĩa vụ đóng thuế” không được định nghĩa cụ thể trong Luật Quản lý thuế, nhưng qua khái niệm “hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế” tại Khoản 12, Điều 3 của Luật này, chúng ta có thể hiểu rằng nghĩa vụ đóng thuế bao gồm việc kê khai, nộp đầy đủ số tiền thuế phải nộp, tiền phạt, tiền chậm nộp và các khoản thu khác vào ngân sách nhà nước.
2. Hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế
Theo Điều 3 của Luật Quản lý thuế 2019, “hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế” được hiểu là việc cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp nộp đầy đủ số tiền thuế phải nộp vào ngân sách nhà nước, đồng thời thanh toán các khoản nợ thuế, tiền phạt, và tiền chậm nộp (nếu có).
Công việc này bao gồm:
- Kê khai thuế: Cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp phải kê khai thuế theo đúng quy định của pháp luật.
- Nộp thuế: Sau khi kê khai, người nộp thuế phải nộp đúng số tiền thuế theo thời gian quy định.
- Nộp các khoản phạt, chậm nộp (nếu có): Trong trường hợp kê khai hoặc nộp thuế không đúng hạn, người nộp thuế sẽ phải chịu phạt và nộp số tiền này.
Nghĩa vụ đóng thuế không chỉ là hành động kê khai và nộp thuế, mà còn bao gồm việc thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước trong các trường hợp vi phạm pháp luật về thuế.
>>>> Xem thêm bài viết: Khoanh tiền thuế nợ là gì?
3. Trách nhiệm hoàn thành nghĩa vụ thuế khi tổ chức lại doanh nghiệp
Khi doanh nghiệp thực hiện các hoạt động tổ chức lại như chia tách, hợp nhất, sáp nhập hay chuyển đổi loại hình, trách nhiệm hoàn thành nghĩa vụ thuế là một vấn đề cần được quan tâm đặc biệt. Điều này được quy định rõ trong Điều 68 của Luật Quản lý thuế 2019.
Cụ thể:
- Doanh nghiệp bị chia có trách nhiệm hoàn thành nghĩa vụ thuế trước khi thực hiện việc chia. Nếu chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế, các doanh nghiệp mới được thành lập từ doanh nghiệp bị chia sẽ phải chịu trách nhiệm nộp thuế.
- Doanh nghiệp bị tách, hợp nhất, sáp nhập: Cũng cần hoàn thành nghĩa vụ thuế trước khi thực hiện các thủ tục tách, hợp nhất, sáp nhập. Nếu không hoàn thành nghĩa vụ thuế, các doanh nghiệp liên quan đến việc tách, hợp nhất hay nhận sáp nhập phải chịu trách nhiệm nộp thuế thay cho doanh nghiệp trước khi tổ chức lại.
- Doanh nghiệp chuyển đổi loại hình: Doanh nghiệp chuyển đổi loại hình cũng phải hoàn thành nghĩa vụ thuế trước khi thực hiện việc chuyển đổi. Nếu chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế, doanh nghiệp chuyển đổi phải thực hiện nghĩa vụ này.
Điều này có nghĩa là nghĩa vụ thuế phải được thực hiện trước khi doanh nghiệp tiến hành tổ chức lại, nhằm tránh việc các khoản nợ thuế bị “chuyển tiếp” và làm phát sinh những tranh chấp về nghĩa vụ thuế trong tương lai.
4. Chuyển đổi loại hình doanh nghiệp và nghĩa vụ thuế
Khi một doanh nghiệp chuyển đổi loại hình (ví dụ, từ công ty TNHH sang công ty cổ phần), doanh nghiệp vẫn phải hoàn thành nghĩa vụ thuế trước khi thực hiện chuyển đổi. Theo Điều 202 Luật Doanh nghiệp 2020, quy định việc chuyển đổi công ty TNHH thành công ty cổ phần có thể được thực hiện theo một số phương thức nhất định:
- Chuyển đổi mà không huy động thêm vốn: Doanh nghiệp chuyển đổi thành công ty cổ phần mà không huy động thêm tổ chức, cá nhân khác cùng góp vốn hoặc bán phần vốn góp cho tổ chức, cá nhân khác.
- Chuyển đổi và huy động vốn: Doanh nghiệp chuyển đổi thành công ty cổ phần bằng cách huy động thêm tổ chức, cá nhân khác góp vốn.
- Chuyển đổi và bán vốn góp: Doanh nghiệp chuyển đổi thành công ty cổ phần bằng cách bán toàn bộ hoặc một phần vốn góp cho một hoặc một số tổ chức, cá nhân khác.
Dù theo phương thức nào, doanh nghiệp phải hoàn thành nghĩa vụ thuế trước khi thực hiện chuyển đổi. Sau khi hoàn tất chuyển đổi, công ty cổ phần mới sẽ kế thừa toàn bộ quyền lợi và nghĩa vụ của công ty trước đó, bao gồm các khoản nợ thuế và các nghĩa vụ tài chính khác.
5. Quy trình và thủ tục hoàn thành nghĩa vụ thuế
Để hoàn thành nghĩa vụ thuế, doanh nghiệp, cá nhân cần thực hiện các bước sau:
- Kê khai thuế đúng thời gian quy định: Cá nhân, doanh nghiệp phải thực hiện kê khai thuế theo mẫu và thời gian quy định của cơ quan thuế.
- Nộp thuế đúng hạn: Sau khi kê khai, phải nộp số thuế theo đúng hạn đã quy định trong thông báo từ cơ quan thuế.
- Đóng phạt, chậm nộp nếu có: Trong trường hợp có sự vi phạm như nộp thuế muộn, doanh nghiệp phải thanh toán thêm tiền phạt và tiền chậm nộp.
Cơ quan thuế sẽ căn cứ vào các dữ liệu kê khai thuế và thông tin từ các hồ sơ pháp lý của doanh nghiệp để kiểm tra và xác nhận nghĩa vụ thuế đã hoàn thành.
>>>> Xem thêm bài viết: Mức thuế là gì?
6. Hình thức xử lý khi không hoàn thành nghĩa vụ thuế
Trong trường hợp doanh nghiệp hoặc cá nhân không thực hiện nghĩa vụ thuế đầy đủ, cơ quan thuế sẽ áp dụng các biện pháp xử lý sau:
- Phạt hành chính: Các khoản tiền phạt có thể được áp dụng khi không nộp thuế đúng hạn.
- Khởi kiện và cưỡng chế nợ thuế: Nếu nghĩa vụ thuế không được thực hiện, cơ quan thuế có thể khởi kiện doanh nghiệp hoặc cá nhân ra tòa hoặc thực hiện cưỡng chế tài sản để thu hồi nợ thuế.
- Rủi ro ảnh hưởng đến uy tín và hoạt động: Doanh nghiệp không hoàn thành nghĩa vụ thuế có thể bị ảnh hưởng đến danh tiếng và khả năng hoạt động trong tương lai.
7. Mọi người cùng hỏi
Nghĩa vụ đóng thuế của doanh nghiệp là gì?
Doanh nghiệp có nghĩa vụ kê khai và nộp thuế đúng thời hạn, đồng thời thanh toán đầy đủ các khoản thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp theo quy định của pháp luật.
Doanh nghiệp chuyển đổi loại hình có phải nộp thuế không?
Doanh nghiệp phải hoàn thành nghĩa vụ thuế trước khi chuyển đổi loại hình. Sau khi chuyển đổi, doanh nghiệp kế thừa các quyền lợi và nghĩa vụ của doanh nghiệp trước đó, bao gồm các khoản nợ thuế.
Trường hợp doanh nghiệp chia tách, hợp nhất thì ai chịu trách nhiệm nộp thuế?
Trách nhiệm nộp thuế trong trường hợp doanh nghiệp chia tách, hợp nhất thuộc về các doanh nghiệp sau khi tổ chức lại, trừ khi doanh nghiệp bị tách đã hoàn thành nghĩa vụ thuế trước khi thực hiện việc chia tách.
Nghĩa vụ đóng thuế là một phần quan trọng trong hoạt động của mỗi cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp. Việc tuân thủ nghĩa vụ thuế không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn đóng góp vào sự phát triển chung của xã hội. Doanh nghiệp và cá nhân cần lưu ý thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ thuế, đặc biệt trong các trường hợp tổ chức lại doanh nghiệp hoặc chuyển đổi loại hình. Việc hoàn thành nghĩa vụ thuế sẽ giúp tránh được những rủi ro pháp lý và tài chính, đồng thời bảo vệ uy tín và quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan. Liên hệ ACC Đồng Nai để được tư vấn thêm.
