Các dự án cao tốc trọng điểm trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, bao gồm cao tốc Bến Lức – Long Thành và các đoạn thuộc cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021-2025, đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng vật liệu xây dựng, đặc biệt là cát đắp nền. Tình trạng này không chỉ làm chậm tiến độ thi công tại nhiều gói thầu mà còn đặt ra thách thức lớn cho các nhà thầu và cơ quan quản lý trong việc đảm đảm bảo hoàn thành các dự án đúng kế hoạch, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế và kết nối vùng Đông Nam Bộ.
Thi công cao tốc tại Đồng Nai: Thiếu hụt vật liệu gây chậm tiến độ nhiều gói thầu
Thiếu hụt vật liệu – “điểm nghẽn” lớn của các dự án cao tốc
Theo Ban Quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Đồng Nai, nhu cầu cát đắp nền cho các dự án cao tốc trên địa bàn tỉnh lên đến hàng chục triệu m³, nhưng nguồn cung hiện tại chỉ đáp ứng được một phần nhỏ. Cụ thể, tại các gói thầu thuộc cao tốc Bến Lức – Long Thành và cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021-2025 (đoạn qua Đồng Nai), các nhà thầu đang phải đối mặt với tình trạng “khát” cát từ đầu năm 2024 đến nay. Tính đến tháng 4/2025, các địa phương mới cung cấp khoảng 20% tổng nhu cầu cát, trong khi thực tế lượng cát được chuyển đến công trường còn thấp hơn nhiều do khó khăn trong vận chuyển và thủ tục khai thác.
Nguyên nhân chính của tình trạng thiếu hụt được xác định là do tiến độ cấp phép khai thác các mỏ cát mới tại Đồng Nai và các tỉnh lân cận như Bình Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu còn chậm. Nhiều mỏ cát được cấp phép nhưng chưa thể đi vào khai thác do vướng mắc về thủ tục pháp lý hoặc chờ bổ sung khu vực khai thác không đấu giá. Ngoài ra, thời tiết bất lợi, như mưa kéo dài từ tháng 6 đến tháng 11 hàng năm tại Đồng Nai, cùng với triều cường dâng cao, cũng ảnh hưởng đến việc vận chuyển vật liệu và thi công tại một số vị trí.
Đại diện Liên danh Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn – Công ty CP Xây dựng Trung Nam 18 E&C, đơn vị thi công một gói thầu thuộc cao tốc Bắc – Nam đoạn qua Đồng Nai, cho biết: “Nhiều tháng qua, chúng tôi phải chật vật tìm nguồn cát từ các tỉnh xa, nhưng chi phí vận chuyển tăng cao và nguồn cung không ổn định. Máy móc và nhân sự phải chờ vật liệu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thi công.” Tình trạng này không chỉ làm tăng chi phí dự án mà còn gây áp lực lớn lên các nhà thầu trong việc đáp ứng thời hạn hợp đồng.
Tác động đến các dự án cao tốc trọng điểm
Đồng Nai là một trong những địa phương có nhiều dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, trong đó cao tốc Bến Lức – Long Thành và các đoạn cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021-2025 đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối vùng Đông Nam Bộ với các khu vực l Heated debatesân cận. Tuy nhiên, tình trạng thiếu vật liệu đang gây ra những hệ lụy đáng lo ngại.
Cao tốc Bến Lức – Long Thành: Dự án này có tổng chiều dài 57,8 km, đi qua Long An, TPHCM, và Đồng Nai, với tổng mức đầu tư ban đầu hơn 31.000 tỷ đồng. Được khởi công từ năm 2014, dự án đã nhiều lần bị đình trệ do thiếu vốn và vướng mắc mặt bằng. Gói thầu XL-A2.2-4, thuộc các đoạn qua Đồng Nai, vừa được Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) lựa chọn nhà thầu vào tháng 4/2024, với giá trúng thầu 1.011 tỷ đồng. Tuy nhiên, nhà thầu trúng thầu (Liên danh Tổng công ty 319 Bộ Quốc phòng – Công ty CP 471 – Công ty CP Quản lý và Xây dựng công trình giao thông 236) đang đối mặt với nguy cơ chậm tiến độ do thiếu cát và đá dăm. Thời gian thi công gói thầu chỉ 11 tháng, trong khi mùa mưa tại Đồng Nai kéo dài từ tháng 6 đến tháng 11, đòi hỏi các giải pháp thi công đặc biệt để đảm bảo tiến độ.
Cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021-2025: Các đoạn cao tốc Bắc – Nam đi qua Đồng Nai, như đoạn Vĩnh Hảo – Phan Thiết và Phan Thiết – Dầu Giây, cũng chịu ảnh hưởng nặng nề từ tình trạng thiếu vật liệu. Nhu cầu cát đắp nền cho các đoạn này ước tính khoảng 10 triệu m³, nhưng đến nay chỉ khoảng 1,5 triệu m³ được cung cấp. Các nhà thầu như Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn và Công ty CP Xây dựng Trung Nam 18 E&C cho biết, việc chậm cấp phép khai thác mỏ cát tại các địa phương như Bình Thuận và Đồng Nai là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng “đói” vật liệu.
Ngoài ra, một số gói thầu tại các dự án cao tốc còn gặp khó khăn do vướng mắc mặt bằng và điều kiện địa chất phức tạp. Ví dụ, tại cao tốc Bến Lức – Long Thành, một số vị trí thi công cầu vẫn chưa được bàn giao mặt bằng, trong khi các công trình hạ tầng như nút giao Quốc lộ 51 (gói thầu XL-NG51, giá dự toán 532,303 tỷ đồng) đòi hỏi lượng lớn đá dăm và bê tông, vốn cũng đang khan hiếm trên thị trường.
Giải pháp nào để tháo gỡ?
Trước tình trạng căng thẳng về vật liệu, UBND tỉnh Đồng Nai đã phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải và các tỉnh lân cận để tìm giải pháp. Một số biện pháp đang được triển khai bao gồm:
Đẩy nhanh cấp phép khai thác mỏ: Đồng Nai đang rà soát và đẩy nhanh thủ tục cấp phép cho các mỏ cát mới tại các huyện Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, và Thống Nhất. Tỉnh cũng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hỗ trợ rút ngắn thời gian thẩm định các khu vực khai thác không đấu giá, nhằm đáp ứng nhu cầu vật liệu khẩn cấp cho các dự án cao tốc.
Tìm kiếm nguồn cung từ tỉnh khác: Các nhà thầu được khuyến khích nhập vật liệu từ các tỉnh như Bình Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu, và An Giang. Tuy nhiên, chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng kéo dài đang là trở ngại lớn. Để hỗ trợ, Đồng Nai đang làm việc với các tỉnh này để ưu tiên cung cấp cát cho các dự án trọng điểm.
Áp dụng công nghệ thay thế: Một số nhà thầu đề xuất sử dụng vật liệu thay thế, như cát nghiền từ đá hoặc đất đắp cải tiến, để giảm phụ thuộc vào cát sông. Tuy nhiên, giải pháp này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo chất lượng công trình và phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật.
Tăng cường giám sát và điều phối: Ban Quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh Đồng Nai đã thành lập tổ công tác đặc biệt để giám sát tiến độ cung ứng vật liệu và phối hợp với các nhà thầu. Tổ công tác này cũng chịu trách nhiệm giải quyết các vướng mắc về mặt bằng và thủ tục hành chính.
Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Duy Lâm nhấn mạnh rằng, theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội, cơ chế đặc thù cho phép khai thác mỏ vật liệu chỉ áp dụng trong hai năm 2022 và 2023. Do đó, các địa phương cần khẩn trương hoàn thành thủ tục cấp phép và xử lý song song các bước để đảm bảo nguồn cung vật liệu trước khi cơ chế này hết hiệu lực.
Tác động đến tiến độ và kinh tế vùng
Tình trạng thiếu vật liệu không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ thi công mà còn tác động đến các mục tiêu phát triển kinh tế của Đồng Nai và vùng Đông Nam Bộ. Cao tốc Bến Lức – Long Thành, khi hoàn thành, sẽ kết nối trực tiếp các tỉnh miền Tây với sân bay Long Thành và các cảng biển lớn như Cái Mép – Thị Vải, giảm áp lực lên các tuyến đường hiện tại như Quốc lộ 51. Tương tự, các đoạn cao tốc Bắc – Nam qua Đồng Nai sẽ rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa từ miền Trung đến TPHCM và các tỉnh phía Nam, tạo động lực cho phát triển công nghiệp và logistics.
Tuy nhiên, nếu tình trạng thiếu vật liệu kéo dài, các dự án có nguy cơ chậm tiến độ, làm tăng chi phí đầu tư và ảnh hưởng đến hiệu quả khai thác. Đặc biệt, với mục tiêu khai thác giai đoạn 1 của Cảng Hàng không quốc tế Long Thành vào tháng 9/2025, việc hoàn thành các tuyến cao tốc kết nối là yếu tố then chốt để đảm bảo vận chuyển hành khách và hàng hóa hiệu quả.
Đồng Nai, với vị trí chiến lược và hơn 37 tỷ USD vốn FDI từ hơn 2.000 dự án, đang chịu áp lực lớn trong việc hoàn thiện hạ tầng giao thông để duy trì sức hút đầu tư. Các khu công nghiệp lớn như Long Thành, Nhơn Trạch, và Amata đều phụ thuộc vào mạng lưới giao thông hiện đại để vận chuyển nguyên liệu và sản phẩm. Do đó, việc giải quyết tình trạng thiếu vật liệu không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật mà còn mang ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển kinh tế của tỉnh.
Kỳ vọng từ các bên liên quan
Người dân và doanh nghiệp tại Đồng Nai đang kỳ vọng các cơ quan chức năng sớm tháo gỡ khó khăn về vật liệu để đảm bảo tiến độ các dự án cao tốc. Ông Nguyễn Văn Hùng, một tài xế vận tải tại huyện Nhơn Trạch, chia sẻ: “Quốc lộ 51 hiện nay thường xuyên kẹt xe, nếu cao tốc Bến Lức – Long Thành hoàn thành sớm, việc vận chuyển hàng hóa sẽ nhanh hơn, tiết kiệm chi phí rất nhiều.” Các doanh nghiệp tại các khu công nghiệp cũng mong muốn các tuyến cao tốc sớm đi vào hoạt động để giảm chi phí logistics và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Về phía nhà thầu, đại diện Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn cam kết sẽ huy động tối đa nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ thi công, đồng thời phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để tìm nguồn vật liệu. Tuy nhiên, nhà thầu cũng đề nghị tỉnh Đồng Nai và Bộ Giao thông Vận tải hỗ trợ thêm về cơ chế, như gia hạn thời gian áp dụng cơ chế đặc thù hoặc đơn giản hóa thủ tục cấp phép khai thác mỏ.
Hành động khẩn cấp để đảm bảo tiến độ
Trước áp lực về tiến độ, UBND tỉnh Đồng Nai đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường để đẩy nhanh cấp phép khai thác mỏ cát. Tỉnh cũng đang xem xét đề xuất của Công ty CP Đầu tư Xây dựng và Vật liệu Đồng Nai về việc huy động 72,8 tỷ đồng để đầu tư khai thác các mỏ đá Tân Cang 5 và Thiện Tân 5, nhằm cung cấp thêm vật liệu cho các dự án hạ tầng.
Bên cạnh đó, Đồng Nai đang làm việc với các tỉnh lân cận để xây dựng chuỗi cung ứng vật liệu ổn định, đồng thời khuyến khích các nhà thầu áp dụng công nghệ thi công tiên tiến để giảm phụ thuộc vào cát sông. Các biện pháp này được kỳ vọng sẽ giúp tháo gỡ “điểm nghẽn” vật liệu, đưa các dự án cao tốc tại Đồng Nai về đúng quỹ đạo.
Trong bối cảnh Đồng Nai đang chuẩn bị đón đầu cơ hội từ Cảng Hàng không quốc tế Long Thành và các dự án hạ tầng trọng điểm khác, việc giải quyết tình trạng thiếu vật liệu không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là yếu tố quyết định để tỉnh duy trì vị thế “thủ phủ công nghiệp” của miền Nam. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, nhà thầu, và các cơ quan trung ương, các dự án cao tốc tại Đồng Nai được kỳ vọng sẽ sớm vượt qua khó khăn, góp phần hoàn thiện mạng lưới giao thông hiện đại cho vùng Đông Nam Bộ.
HÃY ĐỂ LẠI THÔNG TIN TƯ VẤN