Hộ kinh doanh và doanh nghiệp là hai loại hình kinh tế phổ biến tại Việt Nam, mỗi loại hình đều có những đặc điểm và quy định pháp lý riêng biệt. Sự khác nhau giữa hai mô hình này không chỉ nằm ở quy mô hoạt động mà còn ở trách nhiệm pháp lý, thủ tục đăng ký và nghĩa vụ thuế. Bài viết này ACC Đồng Naisẽ giúp quý khách phân biệt Sự khác nhau giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.
Sự khác nhau giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp
Điều 66 Nghị định số 78/2015/NĐ-CP ngày 14/9/2015 hướng dẫn về thủ tục đăng ký kinh doanh của Luật doanh nghiệp 2014 quy định khái niệm Hộ kinh doanh theo Luật doanh nghiệp 2014 như sau “Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc một nhóm người gồm các cá nhân là công dân Việt Nam đủ 18 tuổi, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, hoặc một hộ gia đình làm chủ, chỉ được đăng ký kinh doanh tại một địa điểm, sử dụng dưới mười lao động và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh.”
Khoản 10 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020 nêu khái niệm về doanh nghiệp là “là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh.
2. Sự khác biệt cơ bản giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp
Về thủ tục đăng ký, hộ kinh doanh có quy trình đăng ký đơn giản hơn so với doanh nghiệp. Hộ kinh doanh chỉ cần nộp hồ sơ tại Ủy ban Nhân dân cấp huyện hoặc quận, trong khi doanh nghiệp phải chuẩn bị nhiều hồ sơ pháp lý như điều lệ công ty và nộp tại Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi đặt trụ sở chính. Điều này giúp hộ kinh doanh có thủ tục thành lập dễ dàng hơn, thời gian thực hiện nhanh hơn.
Về cách quản lý hoạt động, hộ kinh doanh có quy trình quản lý đơn giản, dựa trên các quy định cơ bản và thường là do chủ hộ kinh doanh trực tiếp quản lý. Trong khi đó, doanh nghiệp quản lý theo điều lệ công ty, với sự tham gia của nhiều thành viên, đòi hỏi các quyết định quan trọng phải được thống nhất qua bỏ phiếu hoặc các cuộc họp. Điều này giúp doanh nghiệp có cơ chế quản lý rõ ràng, có sự kiểm soát và trách nhiệm giữa các thành viên hơn so với hộ kinh doanh.
Về xuất hóa đơn, hộ kinh doanh cần đăng ký mua hóa đơn VAT tại Ủy ban Nhân dân nếu muốn xuất hóa đơn, trong khi doanh nghiệp dễ dàng hơn với hình thức hóa đơn điện tử. Việc không có khả năng sử dụng hóa đơn điện tử là một hạn chế lớn đối với hộ kinh doanh.
Về số lượng lao động, hộ kinh doanh bị giới hạn tối đa 10 người lao động, trong khi các doanh nghiệp có thể có nhiều hơn, tùy theo loại hình: công ty cổ phần không giới hạn thành viên, công ty TNHH hai thành viên tối đa 50 người. Do đó, doanh nghiệp có lợi thế về quy mô tổ chức và số lượng lao động so với hộ kinh doanh.
Về thuế thu nhập, hộ kinh doanh chịu thuế từ 3–7% trên doanh thu tự kê khai đầu năm tài chính, trong khi doanh nghiệp nộp thuế thu nhập doanh nghiệp với mức 20% trên tổng lợi nhuận thực tế. Như vậy, hộ kinh doanh có mức thuế thấp hơn, phù hợp hơn với các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ.
Về thuế môn bài hàng năm, hộ kinh doanh nộp từ 300.000 đồng đến 1.000.000 đồng, trong khi doanh nghiệp có mức thuế từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng, cao hơn đáng kể so với hộ kinh doanh.
Về tài khoản ngân hàng, hộ kinh doanh thường sử dụng tài khoản cá nhân và tài sản thường không phân biệt với tài sản của chủ hộ. Doanh nghiệp bắt buộc phải có tài khoản công ty riêng, tách biệt hoàn toàn với tài khoản cá nhân của chủ doanh nghiệp nhằm đảm bảo sự minh bạch và phù hợp với quy định về tài chính doanh nghiệp.
Về khả năng mở rộng hoạt động, hộ kinh doanh chỉ có thể đăng ký một hộ kinh doanh duy nhất trên toàn quốc, không thể mở chi nhánh hoặc văn phòng đại diện. Trong khi đó, doanh nghiệp không bị giới hạn, có thể mở nhiều chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh trên toàn quốc và thậm chí có thể thành lập nhiều doanh nghiệp mới để mở rộng kinh doanh đa ngành nghề. Điều này cho thấy doanh nghiệp có lợi thế phát triển hơn và dễ dàng mở rộng quy mô hoạt động.
3. Nên thành lập hộ kinh doanh hay doanh nghiệp
Hộ kinh doanh có thủ tục thành lập đơn giản, nhanh chóng, chi phí thấp và không bị ràng buộc về vốn tối thiểu. Việc quản lý thuận tiện nhờ số lượng lao động ít và cơ cấu gọn nhẹ. Hộ kinh doanh nộp thuế khoán cố định, giúp đơn giản hóa nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, mô hình này bị giới hạn về quy mô, không có tư cách pháp nhân, không thể mở chi nhánh và chịu trách nhiệm vô hạn với tài sản cá nhân, gây rủi ro cao.
Trong khi đó, công ty có tư cách pháp nhân, được quyền xuất hóa đơn, không giới hạn lao động hay quy mô, cho phép mở rộng kinh doanh. Chủ sở hữu công ty chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp, có thể huy động vốn từ cổ đông hoặc tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, công ty yêu cầu thủ tục thành lập phức tạp, phải đóng nhiều loại thuế và tuân thủ chế độ kế toán nghiêm ngặt. Việc quản lý công ty cũng phức tạp hơn do quy mô lớn và đa dạng thành viên góp vốn.
Lựa chọn giữa hộ kinh doanh và công ty tùy thuộc vào nhu cầu mở rộng và khả năng tài chính: hộ kinh doanh phù hợp với quy mô nhỏ lẻ, còn công ty thích hợp cho nhà đầu tư mong muốn phát triển lâu dài.
4. Dịch vụ thành lập doanh nghiệp tại ACC Đồng Nai
ACC Đồng Nai cung cấp dịch vụ thành lập doanh nghiệp chuyên nghiệp, hỗ trợ trọn gói cho các doanh nghiệp mới tại Việt Nam. Với dịch vụ này, ACC Đồng Nai sẽ hỗ trợ khách hàng từ bước chuẩn bị hồ sơ, đăng ký kinh doanh, đăng ký mã số thuế, đến việc hoàn tất các thủ tục cần thiết để doanh nghiệp có thể đi vào hoạt động nhanh chóng và hợp pháp. Các dịch vụ nổi bật bao gồm:
Tư vấn và chuẩn bị hồ sơ chi tiết về loại hình doanh nghiệp phù hợp với nhu cầu của khách hàng, và hướng dẫn chuẩn bị các giấy tờ cần thiết.
Hỗ trợ soạn thảo và nộp hồ sơ đăng ký tại Sở Kế hoạch và Đầu tư.
Đăng ký con dấu và mã số thuế và hỗ trợ khắc dấu doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ quy định hiện hành.
Hỗ trợ mở tài khoản ngân hàng, tư vấn về kế toán, thuế, và các quy định pháp lý cần thiết.
Cung cấp các dịch vụ pháp lý, kế toán, và tư vấn luật doanh nghiệp sau khi thành lập.
Không, hộ kinh doanh và doanh nghiệp là hai hình thức tổ chức kinh tế khác nhau. Mặc dù cả hai đều tham gia vào hoạt động kinh doanh, nhưng chúng có những đặc điểm riêng biệt về quy mô, thủ tục thành lập, trách nhiệm pháp lý và các quyền lợi khác nhau.
Hộ kinh doanh có thể chuyển đổi thành doanh nghiệp dễ dàng?
Có thể, nhưng không đơn giản. Việc chuyển đổi từ hộ kinh doanh thành doanh nghiệp đòi hỏi phải thực hiện các thủ tục đăng ký lại, điều chỉnh vốn, và có thể phải thay đổi một số điều khoản trong hợp đồng. Quy trình này phức tạp hơn so với việc thành lập mới một doanh nghiệp.
Hộ kinh doanh thường có quy mô nhỏ hơn so với doanh nghiệp?
Đúng, thường là như vậy. Hộ kinh doanh thường có quy mô nhỏ hơn, số lượng nhân viên ít hơn và hoạt động kinh doanh đơn giản hơn so với doanh nghiệp. Tuy nhiên, điều này không phải là quy luật tuyệt đối, có những hộ kinh doanh có quy mô khá lớn.
Hy vọng qua bài viết, ACC Đồng Nai đã giúp quý khách hàng phân biệt được Sự khác nhau giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với ACC Đồng Nai nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
